Özet:

ÖZET Yazın tarihi kadar eskilere dayanan metinlerarasılık yöntemi, Mikhail Bakhtin’in “dialogism” kavramına dayanır. Bahtin’e göre bütün söz türleri, bir yandan bahsedilen nesne, konu ya da betimlenen duruma; bir yandan da dinleyene/okuyana dönük bir tutum içerir. Söz ancak bu iki tutum aracılığıyla vardır ve ancak bu şekilde tanımlanabilir. Bu sebeple her metin, ancak başka metinlerle var olur ve açık veya kapalı olarak bu metinlerle bir diyalog halindedir. Bakhtin’in “dialogism” kavramından hareketle metinlerarasılık kavramını ilk kullanan ve edebiyat alanında yazınsal bir kuram olarak savunun Kristeva da her metnin kendisinden önce üretilmiş metinlerin bir mozaiği, diğer metinlerin dönüştürülmüş bir biçimi olarak var olduğunu ileri sürerek bunu kuramsal bir çerçeveye oturtur. Doğu ve Türk edebiyatlarında daha önceleri de kullanılan bu yöntem, modernist Türk hikâye ve romancılığıyla edebiyatımıza girer, postmodernizmle birlikte de önemli bir kurgu unsuru olarak edebiyatımızda yer edinmeye başlar. Metinlerarasılık yöntemini hikâyelerinde kullanan yazarlardan biri de Mustafa Kutlu’dur. Bu çalışmada Mustafa Kutlu’nun “Kötü Bülbül” hikâyesinin verilerinin metinlerarasılık yöntemiyle ortaya konulması amaçlanmıştır. Veriler “Kötü Bülbül” hikâyesi ile geleneksel gül ile bülbül efsanesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi sonucu elde edilmiştir. Kötü Bülbül hikâyesi ile geleneksel gül ile bülbül hikâfyesi arasındaki ilgi, parodi ve alıntı (citation) yöntemleri ile sağlanmıştır. Hikâyedeki parodi tekniğinin, Gerard Genette’in tanımlamış olduğu çerçevedeki parodiye uymadığı; hikâyede parodinin tersine çevrilerek gönderide bulunulan metin(ler)in değil; bu metinlerdeki tasavvufî anlamların yok olduğu, geleneksel aşk anlayışının değişerek iyice maddileştiği, sıradanlaştığı, her şeyin lümpenleştiği yaşadığımız çağın parodisinin yapıldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: