Özet:

Klasik Türk şiirinin mekân tasvirlerinde cennet imgesi önemli bir yere sahiptir. Bu şiir anlayışında sevgili ideal insan güzelliğin sembolüdür ve ideal mekân güzelliğinin sembolü olan cennetle birlikte ele alınır. Gülün cennet çiçeği olması gibi, klasik Türk şiirinde cenneti andıran bahçe tasvirlerinde de merkezde gül yer alır. Gül her ne kadar bu idealize bahçenin en temel çiçeği olsa da diğer çiçeklerle beraber menekşe de kendine yer bulmuş hatta kimi şiirlerin redifi olmuştur. Menekşe klasik Türk şiirinde en çok âşıkla ilgili benzetmelerde kullanılmış ve koku, renk ve şekil özellikleri ile yer almıştır. Siyaha yakın mor rengi saç, ben, hat (tüy) ve matemin benzetileni olmasının, yere yakınlığı ve boynunun eğri oluşu tevazu ve itaatle bağdaştırılmasının nedeni olmuştur. Bu çalışmada söz konusu benzerliklerin mitolojik sebeplerinin araştırılması amaçlamaktadır. Aslen bir Frigya tanrıçası olan Kybele ve Attis anlatısının Yunan, Roma ve Sicilya varyantları bir araya getirildiğinde klasik şiirde menekşe benzetilenlerin önemli bir kısmı ile örtüştüğü durumlara dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler: