Abstract:

Çeviri çözümlemesi, kaynak ve hedef metnin karşılaştırmalı olarak çözümlenmesi sürecinde kaynak ve hedef metin olduğu kadar, bu metinlerin ait olduğu dizgelerin de göz önüne alınmasını gerektirmektedir. Karşılaştırmalı çözümlemede amaç, hedef metnin hangi etkenlerden etkilenerek dilsel göstergelerce hedef dile çevrildiğini ve kaynak metinden neden ve ne ölçüde saptığını araştırmaktır. Bu bağlamda, bu çalışmada Antoine de Saint-Exupéry’nin “Le Petit Prince” adlı romanından Cemal Süreya & Tomris Uyar ve İpek Ortaer Montanari tarafından dilimize yapılan iki farklı çevirisi karşılaştırmalı olarak ele alınıp incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, “Küçük Prens” başlıklı çeviri eserin farklı çevirmenler tarafından yapılmış olan çevirilerini, Gideon Toury’nin erek odaklı kuramı bağlamında inceleyerek ortaya bir çeviri eleştirisi çıkarmaktır. Bu amaçla, ilk olarak, yazarın yaşadığı dönem, kişiliği, edebi kişiliği, biçemi ve iletisi incelenmiştir. Ardından, eserin tarihi, türü, içeriği, dili, sözcük seçimi, yazılış amacı açıklanmıştır. Daha sonra, çeviri metinde çevirmenlerin başvurduğu yerlileştirme, yabancılaştırma, eksiltme, yorumlama, açımlama, vb. stratejiler incelenmiş ve karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Son olarak da çevirmenler eğitim düzeyleri, alan bilgileri, algılamaları, notları, kararları, uyarlama yapmaları ve yeniden yazmaları bakımından değerlendirilmiştir. Bu şekilde yazar, eser, çeviri metin ve çevirmen bütününden yola çıkarak çeviri eleştirisi açısından bir çeviri metin incelemesi yapılmıştır. Yapılan bu incelemenin sonuçları, çeviri farklılıklarını görebilmek, çevirmen kararlarını gözetebilmek, farklı çevirilerdeki anlam sapmalarını görebilmek açısından oldukça önemlidir.

Keywords: