Özet:

Giriş: Bilişsel ve sosyal faktörler bireylerin günlük yaşamını etkilediği gibi hastalık yönetiminde de önemli rol oynamaktadır. Uzun süreçte komplikasyonların kaçınılmaz olduğu diyabet hastalığında bu faktörler metabolik kontrolü doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedir Amaç: Bu araştırma, diyabete bağlı komplikasyonların bilişsel-sosyal faktörler ile olan etkisinin incelenmesi amacıyla yapıldı. Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı olarak planlanan araştırma bir devlet hastanesinin dahiliye-diyabet polikliniğine başvuran 250 tip 2 diyabet hastası ile yapıldı. Veriler yüz yüze görüşmede hasta tanılama formu ve Türkçe Çok Boyutlu Diyabet Anketi (T-ÇBDA) kullanılarak toplandı. Bulgular: Hastaların hemoglobin A1c ortalamaları %8,92 idi. Çok Boyutlu Diyabet Anketi’nden aldıkları puan Engel Algısı için 4.28±1.32, Ciddiyet algısı için 2.18±1.02, Destek Algısı için 4.58±2.11, Yanlış Yönlendirmeye Dayalı Davranışlar Algısı için 4.11±1.07, Özyeterlik Algısı için 52.53±15.18 ve Sonuç Beklentisi Algısı için 45.48±14.64 olarak bulundu. Mikro komplikasyonu bulunan diyabetli bireylerin, makro, makro ve mikro komplikasyona sahip olan bireylere göre Engel ve Ciddiyet Algılarının daha düşük (p< 0,05), öz yeterlilik ve sonuç beklentisi algılarının daha yüksek (p< 0,01) olduğu saptandı. Sonuç: Metabolik kontrolü iyi olmayan hastalarda bilişsel-sosyal faktörlerin olumsuz etkilendiği saptandı. Mikro ve makrovasküler komplikasyonların bulunması bilişsel-sosyal faktörleri negatif yönde etkilemektedir. Diyabet tanısı alan her hasta ve ailesine tedavinin başında bu doğrultuda eğitim ve danışmanlık sağlanması bireyin yaşam kalitesini artırabilir.

Anahtar Kelimeler: