Özet:

Bu çalışma diyabetlilerde bilişsel ve sosyal faktörleri değerlendirmek amacı ile geliştirilen Çok Boyutlu Diyabet Anketinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini test etmek amacı ile yapılmıştır. Metodolojik tipte planlanan araştırmanın örneklemini İstanbul’da üç büyük diyabet merkezinde takip edilen 350 tip 2 diyabetli birey oluşturmuştur. Veriler Mart 2006-Ekim 2007 tarihleri arasında öz-bildirim yöntemi ile toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak “görüşme formu” ve “çok boyutlu diyabet anketi” kullanılmıştır. Ölçeğin Türk diline uyarlaması yapıldıktan sonra, yapı geçerliği için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, güvenirliği için iç tutarlık analizleri (Chronbach alpha, madde toplam puan korelasyonu) ve zamana karşı değişmezliği için test-tekrar test korelasyonu değerlendirilmiştir. Orjinal yapısı yedi alt boyutlu olan ölçek açımlayıcı faktör analizine göre altı faktörlü (destek algısı: 11 madde; engel algısı 9 madde; sonuç beklentisi algısı: 6 madde; özyeterlik algısı: 7 madde; ciddiyet algısı: 3 madde ve yanlış yönlendirmeye dayalı destek davranışları algısı: 4 madde) bir yapı göstermiştir. Doğrulayıcı faktör analizinde altı faktörlü yapı doğrulanmıştır (2/df: 3,80; SRMR: 0.07). Ölçeğin kapsam geçerlik indeksi 0.96 bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutlarının Chronbach Alpha değerleri 0.58-0.91 arasında, madde toplam puan korelasyonları 0.58-0.87 arasında, test-retest katsayısı ise 0.87-0.97 arasında bulunmuştur. Türkçe’ye uyarlanan çok boyutlu diyabet anketi, 6 alt boyut ve 40 maddeden oluşan yapısı ile geçerli ve güvenilir bir araç olarak kullanılabilir. Aracın değişmezliğini test etmek için daha fazla çalışmaya gerek vardır.

Anahtar Kelimeler: