Abstract:

Klasik Türk Edebiyatında, “âşık/bilen-maşuk/bilinen” ikilisini karşılamak üzere çeşitli unsurlardan faydalanılmıştır. “Şem‘” ve “pervâne” ikilisi de Klasik Türk Edebiyatında, “âşık/bilen-maşuk/bilinen” ikilisini ve ilişkisini anlatmada kullanılan sembolik unsurlardan biridir. Tasavvufi düşünce sisteminde aşk, sadece insanı değil, Yaratıcı’yı da ilgilendiren bir kavram olarak ele alınmıştır. Buna bağlı olarak “şem‘” ve “pervâne” sembolizminde de aşk, her iki unsur için de geçerli bir kavram olarak karşımıza çıkmakta ve söz konusu iki aşk, varlık halkasının birbirini takip eden iki aşamasını meydana getirmektedir. Bu halkanın ilk yayını “şem‘”in yanışı oluştururken ikinci yayını ise “pervâne”nin yanışı oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Klasik Türk Edebiyatının sembolik ifadelerinden olan “şem‘” ve “pervâne” ikilisi; “güzellik”, “aşk” ve “bilgi” kavramları çerçevesinde ele alınmış ve tasavvufi düşünce sisteminin ışığında yorumlanmaya çalışılmıştır.

Keywords: