Abstract:

 Özet Manas Destanı ve Manas ruhunun millî-manevî bütünlüğü sağlayıcılığı ve zengin bir milli hafıza ürünü oluşu birçok araştırmacı ve edebiyat otoritesinin dikkatini üzerine çekmiştir. Ancak bir yazar kimliğiyle bu eseri değerlendiren ve eserlerinde yer vermek suretiyle hem destanın evrensel boyutta tanınmasına hem de kendi eserlerinin bu destan vesilesiyle evrensel boyuta taşınmasına en büyük katkıyı sağlayan Cengiz Aytmatov olmuştur. Manas Destanı'nı kendisi açısından tam zamanında keşfeden ve sanatı için sanatsal yönünü değerlendirmesini bilen Aytmatov, destanı tanıma, tanıtma ve yararlanma konularında birlikte yola çıktığı ve aynı kulvarı paylaştığı çağdaşlarının önüne geçerek mahalliden milliye ve oradan da evrensele açılan kapıyı aralayabilmiştir. Kendine özgü üslup ve orijinalitesi nedeniyle Aytmatov'un Manas Destanı'na dönük yüzü ve eserlerinde yer veriş biçimi çağdaşlarına nazaran tamamen farklı bir çizgide seyretmiştir. Söz konusu destanın ortak Türk kültür ve medeniyetinin bir değeri olması ve Aytmatov'un bu değeri global anlamda dünyaya duyurması onun ikinci bir Manas/çağdaş Manas olarak anılmasına da neden olmuştur. Bu karşılıklı etkileşim, destanın ve Manas ruhunun Aytmatov anlatılarına ayrı bir sanatsal renk, ahenk, ritim, ışık ve manevî güç katmasına vesile olmuştur. Bu ortak kültür dinamikleriyle yoğrulan yazar, aynı zamanda Türk dünyasının ortak sesi olma misyonunu da üstlenmiştir. Aytmatov, Kırgız halkının tarihi süreç içerisinde derlediği ve kendi değerleriyle renklendirdiği kültür, medeniyet, örf-adet, gelenek-görenek, yaşam felsefesi ve görüşlerinin bir bütününü oluşturan, kısacası ortak Türk dünyasının kültürel kodlarıyla milli hafızasını özünde barındıran Manas Destanı aracılığıyla kendi görüş ve düşüncelerini evrensel boyuta taşıma olanağını da bulmuştur. Çünkü Aytmatov'un kahramanları “Manas’ın” ruhundan ateş almış, onun ruhuyla özdeşleşmiş güçlü karakterlerdir.

Keywords: