Özet:

Canavar otu türleri (Orobanche spp. and Phelipanche spp.) tüm dünyada en zararlı parazit yabancı ot türleri içerisinde yer almaktadır. Bu türler çok sayıda tohum oluşturarak çoğalırlar. Tohumları, çimlenmenin gerçekleşebilmesi için konukçuya özgü kimyasal bir maddeye ihtiyaç duyan karmaşık bir dormansi mekanizmasıyla korunmaktadır. Canavar otu tohumlarının toprakta uzun yıllar canlı kalabildiği görülmektedir. Tuzak bitki kullanımı ile canavar otu tohumlarının çimlenmesi teşvik edilerek topraktaki tohum bankasının azaltılması bu tür yabancı otların mücadelesinde potansiyel bir yöntem olmakla birlikte, bu yaklaşımın pratikte kullanımı oldukça sınırlı kalmıştır. Bazı tahıl türlerinin tuzak bitki olarak potansiyelini araştırmak amacıyla bir seri laboratuar denemeleri kurulmuş ve tahıl-canavar otu arasındaki etkileşim ile birlikte, Orobanche/Phelipanche tohum bankasına muhtemel etkisi test edilmiştir. Bu amaçla tahıllardan; buğday, çavdar, arpa, yulaf, mısır, çeltik, darı ve hint darısı, parazit türlerden ise O. crenata, O. cumana ve P. ramosa ‘ya ait çeşitli populasyonlar kullanılmıştır. Bezelye, ayçiçeği ve domates konukçu bitki türü olarak yetiştirilmiştir. Aradaki etkileşimin belirlenebilmesi için tahıllar ve parazit türler çaprazlama olarak eşleştirilmiştir. Canavar otlarının çimlenmesini en fazla mısır bitkisinin teşvik ettiği bulunmuştur. Parazit türler içerisinde ise tahıl kök salgılarının çimlenmeyi en fazla teşvik ettiği tür P. ramosa olarak belirlenmiştir. Mısır çeşitleri ve P. ramosa populasyonları arasındaki interaksiyonlar gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, mısır bitkisinin P. ramosa tohumlarının çimlenmesini teşvik ettiğine dair kuvvetli kanıtlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: