Özet:

Cuscuta genusu Cuscutaceae familyasında yer alan tam parazit bir bitkiler topluluğudur. Ülkemizde cinsaçı, verem otu, maraz, sarıot, sarmaşık, keçi sakalı, küsküt, gelinsaçı, küşüt ve şeytansaçı gibi isimleri ile tanınırlar. Bitki turuncu-sarımsı renkli, ipliksi ve yapraksız gövdelidir. Çiçekler 2-3 mm boyunda, pedisel (çiçek sapı), çiçek boyundan kısa, çiçekler kompakt çiçek topluluklarında toplanmıştır. Parazit bitki tohumları konukçusu olmadan gerekli sıcaklık ve nemi bulduğunda çimlenir. Gövdenin konukçuya bakan yüzeyinden parazit, konukçusuna emeçlerini uzatır ve bu emeçler konukçusunun floem ve ksilem ile bağlantı kurar. Böylece konukçusundan yaşamı için gerekli su, organik ve inorganik maddeleri alır. Yüksek oranda besin ve su depo eden bu parazit bitkiler son dönemlerinde konukçularına fazla bağımlı olmadan da yaşamlarını sürdürebilirler. Bir küsküt bitkisi 3.000-25.000 adet tohum verir. Tam parazit yabancı otlardan olan küsküt şeker pancarı verimini 3,5-4 ton/ha azaltmaktadır. Birçok araştırmada Cuscuta campestris Yunck.’in şeker pancarı tohum veriminde %63, şeker içeriğinde ise %18.7-55.4 oranlarında azalışa neden olduğu belirlenmiştir. Birçok ülkede istilacı tam parazit yabancı ot olarak kabul edilen ve orjini ABD olan C. campestris'in en yaygın olduğu kültür bitkisinin şeker pancar olduğu saptanmıştır. Türkiye’de en fazla ekimin yapıldığı Orta Anadolu’da yapılan çalışmalarda şeker pancarı ekim alanlarının %25-49’unda C. campestris’in yanında C. europaea, C. epythmum türlerinin de yaygın olduğu saptanmıştır. Türkiye şeker pancarı üretimi bakımından önemli bir yere sahip olan Tokat Merkez ve ilçelerinde yapılan sürveylerde ise çerçeve sayısına göre bulaşıklık oranı %32-36 arasında değişmiş, bulaşıklık en fazla Pazar ilçesinde görülmüştür. Tarla sayısına göre bulaşıklık oranı ise en yoğun olan ilçe %72,7' lik oranla Turhal ilçesi olarak belirlenmiştir. İstilacı tür olarak belirlenen bu parazit bitkiye karşı yeni mücadele yöntemleri geliştirilmediği takdirde büyük verim kayıpları olacaktır

Anahtar Kelimeler: