Özet:

Bu makalede II. Selim’in şehzâdelik ve pâdişahlık devresinde onun maiyyetinde kâtip, kapıcıbaşı, defterdâr ve müteferrika gibi vazifelerde çalışırken pâdişâh fermânıyla İnebahtı Deniz Savaşı’na (979/1571) iştirâk edip orada Müttefik Kuvvetler’e esir düşen Hindî Mahmûd’un başından geçenleri ve gözlemlerini anlattığı Sergüzeştnâme adlı manzum eseri tanıtılmıştır. Yakın zamana kadar “kayıp” olarak nitelendirilen bu eser sebep ve sonuçlarıyla İnebahtı Savaşı’nı konu edinmesi, müellifinin dört yıllık esâret hayatını geçirdiği Sicilya / İtalya bölgesindeki Messina, Napoli ve Roma hapishanelerinde görüp yaşadıklarından bahsetmesi, hıristiyanların yaşantısına dâir gözlemleri, Papalar ve Papalık müessesesine bakışı, onların cülûs ve cenâze merâsimleri, savaş esirlerinin dinî hayatı, hapishane şartları ve benzeri konular hakkında kıymetli bilgiler vermesi bakımından tarih ve kültür araştırmacılarına ışık tutacaktır. Hindî Mahmûd 987/1579’da kaleme aldığı Kısas-ı Enbiyâ adlı hacimli mesnevisinde Sergüzeştnâme’sinin sekizbin beyit tuttuğunu söylemekteyse de eserin bilinen yegâne nüshası eksik olup (1113 beyit) Edirne Selimiye Yazma Eserler Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Bugünkü bilgilere göre Osmanlı döneminin ilk manzum esâretnâmesi olan Sergüzeştnâme’nin bu hâliyle de ilim dünyası için kıymetli bir vesika niteliği taşıdığı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler: