Özet:

Türkiye’de 2003 yılından itibaren yeni sağlık reformları yürürlüğe konmuştur. Geçtiğimiz yıllarda, sağlık sistemi birçok değişime uğramasına rağmen bu değişimin etkilerini gösterecek şekilde yapılmış araştırmalar kısıtlıdır. Bu çalışma, Türkiye’deki sağlık sisteminin son değişikliklerinden biri olan performansa dayalı ek ödeme sistemleri üzerinde yapılmıştır. Ek ödeme sistemlerinde performans esası konusundaki literatür bilgileri eşliğinde ikinci ve üçüncü basamak hastanelerde ek ödeme sistemleri üzerine bir araştırma dizaynı yapılmış ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Kamu hastanesinde performansa dayalı ek ödeme sistemi hekimler, hemşireler vb. gibi sağlık çalışanlarına mükâfat tarzı ikramiye vermeyi amaçlayan bir ödeme sistemidir. Mükâfat tarzı ek ödeme sağlık kurumunun bütünün değerlendirmesi esasına dayanır. Kayıtlar gözden geçirilir. Nitelikli ve nicelikli sağlık hizmeti üreten profesyonellere verilir. Türkiye’de genel sağlık sigortasının hastanelere ödediği ücretlerden performans sistemi ödemeleri karşılanır. Bu nedenle, hastanenin gelirleri son derece hassas bir şekilde takip edilmelidir. Bu çalışmaya göre hekimin sağlık hizmeti üretimi artmış, fakat hekim başına düşen hasta sayısı azalmıştır. Ayrıca, uzmanlık alanına göre hekime verilen performans ek ödemesi dengesi azalmıştır. Kardiyologlar ek ödeme esaslı performans sisteminden iç hastalıkları uzmanına göre daha yüksek ücret almaktadır, çünkü kardiyologların ek ödeme katsayısı yüksektir. Uzmanlığa göre ek ödeme düşüktür. İkinci basamak hastanelerin hekimleri, üçüncü basamağa göre daha fazla ek ücret almaktadır çünkü komplike hastalar üçüncü basamağa gönderilmektedir. Reformlar ile sağlık performansı üzerinde tatmin edici ve çok başarılı bir düzelme sağlanmıştır. Temel sağlık göstergeleri dönüşüm periyodunun başına göre şu anda daha iyi durumdadır. Reform süreçlerinin sürdürülebilirliği, yakın gelecekte performansa dayalı ek ödemelerin daha da geliştirilmesi ile olacaktır. Hasta sayısı değil, hasta başına yapılan işlem artmıştır. Bu durum sağlık hizmetlerinde kışkırtılmış talebe yol açabilir. İkinci basamak hizmet hastanelerinde rahatlıkla takip edilebilecek komplikasyon durumlarında bile üçüncü basamak hastanelere hasta sevki yapılmasını önlemek için denetim yapılması esastır. Komplike hasta demek, hastanelerde çalışan hekimin döner sermaye havuzunda biriken performans ek ödemelerinin harcanması ve bu hastanelerdeki sağlık personelinin daha az ücret alması demektir

Anahtar Kelimeler: