İnsanoğlunun kendisi ile ilgili düşünmesi, değerlendirmeler yapması, çıkarımlarda bulunması ve neticesinde kendisini takdir etmesi, beğenmesi, eleştirmesi insan olmanın temel gereksinimlerinden birisidir. Duygu dünyası sıradan bir insana göre çok daha zengin ve yoğun olan şairin bu gereksinimi daha derinden hissetmesi olağandır. Şairlerin kendileri ile ilgili bu tahlillerinin tezahürlerini eserlerinde görmek mümkündür. Divan şiirlerinde bu tezahürleri tespit etmek diğer dönem şiirlerine göre daha kolaydır. Çünkü özellikle “fahriye” yapmaya gelenek tarafından imkân verilmesi ve hatta teşvik edilmesi, şairlerin kendileri ile ilgili çekincesiz olarak övünmelerine olanak sağlamıştır. Divan şiirinde geleneğin teşvik ettiği fahriyenin yönü yine gelenek tarafından şekillendirilmiştir ki o da şairin, kalemi, nazmı, nesri, yeteneği ile ilgili olmasıdır. Genellikle Divan şiirinde, fahredilen konu başlıkları bunlar olsa da daha kişisel övünme sebeplerine de rastlamak mümkündür. Fahriyeye nispeten daha az örneği olsa da tam aksi yani şairin tevazu göstermesi de Divan şiir geleneğinde karşılaşılabilen bir durumdur. Çalışmada 17. yüzyıl Divan şiirinin önemli temsilcilerinden biri olan Şeyhülislâm Yahyâ divanı ele alınmıştır. Şairin, divanındaki fahriye ve tevazu beyitleri incelenmiş ve neticesinde hem tevazu hem de fahriye beyitlerinin çokça örneği olduğu görülmüştür. Bu örneklerde dikkat çeken bir diğer mevzu ise gerek fahriye gerekse tevazu beyitlerinin çeşitli anlam birliktelikleri oluşturdukları yani belirli bağlamlarda kullanıldıkları tespit edilmiştir. Bu anlam birliktelikleri tasnif edilip örnek beyitleriyle birlikte değerlendirilmeye çalışılmıştır.
The thought of man about himself, making judgments, making conclusions and, as a result, appreciating himself, liking him, criticizing him is one of the basic needs of being man. It is common for a poet who is much richer and more intense than a normal person to feel this need more deeply. It is possible to see the manifestations of the poets about themselves in their works. It is easier to identify these manifestations in Divan poems than in other period poems. Because it was
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|