Özet:

Mekân, en basit ve yalın haliyle “ev, yurt” anlamına gelmektedir. Mekân birçok amaçla, yöntemle, materyalle oluşturulan, farklı işlevleri olan ve değişik şekillerde sınırlandırılan boşluktur. Bu boşluk, her türlü insan ihtiyaçlarının giderilebilmesi amacıyla, tarih boyunca, mekân düzenleme/mekan oluşturma amacı güden farklı meslek disiplinlerinin de konusu olmuştur. Bu disiplinlerden biri de peyzaj mimarlığıdır. Peyzaj mimarları, yaptıkları tasarımlarda ekolojik yapıyı ve işlevselliği ön planda tutarak tüm duyu organlarına hitap edebilen, estetik bir değeri olan tasarımlar yapmakla yükümlüdürler. Bu estetik değerin tam olarak karşılanabilmesi ve ifade edilebilmesi, tasarımlarda sanatın kullanılmasıyla mümkündür. Bu çalışmada özellikle kentsel açık alanlarda yapılan peyzaj tasarımlarında mekân oluşturulurken etkin olan peyzaj öğeleri ve bunların bir sanat objesi olarak kullanım şekilleri ile sınıflandırma ölçütleri araştırılmış; yapılan çalışmalar incelenerek değerlendirmelerde bulunulmuştur. Peyzaj öğelerinin kalıcı ve geçici öğeler olarak sınıflandırıldığı ve kalıcı öğelerin de kendi içinde doğal-yapay ve iki boyutlu-üç boyutlu olarak ayrıldığı elde edilen sonuçlardan biridir. Peyzaj tasarımlarında sanatın uygulanması veya sanatın peyzaj tasarımlarına entegre edilmesi, yüzey veya hacim sanatları gibi farklı sanat dallarının bu peyzaj öğelerine uygulanması şeklinde görülmektedir. Bu çalışmada özellikle yeni dönemde yapılan çağdaş uygulamalara örnekler verilmiştir. Yine, peyzaj - mekan - sanat üçlemesi içerisindeki kuvvetli ilişkinin hem mekana ve hem de peyzaja değer kattığı, peyzaj tasarımcısının sanatsal gücünün ve yeteneğinin mekanın insanlar tarafından beğenilmesinde çok önemli kriterlerden biri olduğu, peyzaj tasarımlarında kullanılan sanatsal değerlerin mekanın kalitesini arttırıcı etkiler arasında yer aldığı, sanatsal kaygılarla oluşturulan mekanlarda mekânsal belleğin ve mekânsal kimliğin daha kuvvetli olduğu, ulaşılan diğer sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler: