Azerbaycan coğrafyası, İslam’la teması başladığı andan itibaren mescitler aracılığıyla İslam’ın yayılması ve halk arasında benimsenmesi sürecine önemli katkılarda bulunmuştur. Bu mescitler, sadece ibadet yerleri olarak kullanılmakla kalmamış, aynı zamanda İslamî değerlerin toplum içinde yaygınlaştırılması ve temel dini eğitimin verilmesi gibi işlevleri üstlenmiştir. Yerleşim bölgelerine ve savunma kalelerine inşa edilen bu mescitler, çok yönlü kullanımlarıyla birlikte, ilim ve ibadet merkezleri haline gelmiştir. Bu bağlamda mescitler, Azerbaycan halkına Kuran-ı Kerim’i okuma ve İslam dini hakkında temel dini bilgileri öğrenme fırsatı sunarak ciddi bir katkı sağlamıştır. Şehirlerdeki mescitlerin sayısının artması, bu bölgelerin ilim, irfan ve medeniyet açısından zenginleştiğinin bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Mescitler ve çevresindeki ilim ocakları, Azerbaycan coğrafyasında yetişen ilim insanlarının eğitim ve gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışma, Azerbaycan’da İslam’ın yayılmasının tarihsel sürecini ve bu süreçte mescitlerin din/dini eğitim-öğretim alanındaki işlevlerini ve önemini incelemektedir. Aynı zamanda mescit merkezli din eğitim hizmetlerinin toplumsal katkılarını değerlendirmektedir. Çalışmada, bölgenin İslam’la tanışması ve mescitlerin bu süreçteki rolü, Çarlık Rusya ve Sovyet Rusya dönemlerindeki mescit merkezli din hizmetleri ele alınmaktadır. Ayrıca çalışmada, Azerbaycan’ın bağımsızlık sonrası dönemde devletin dini mabetlerle ilgili aldığı kararları ve mescitlerin iç ve dış hizmetleri açıklanmaktadır. Bu bağlamda, çalışma Azerbaycan’da tarih boyunca devam eden mescit eğitiminin bağımsızlık öncesi ve sonrası dönemlerini karşılaştırarak, literatürdeki boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.
Since the beginning of its contact with Islam, the geography of Azerbaijan has made significant contributions to the spread of Islam and the adoption of Islam among the people through masjids. These masjids were not only used as places of worship, but also undertook functions such as spreading Islamic values in the society and providing basic religious education. These masjids, built in residential areas and defensive fortresses, have become centres of knowledge and worship with their versatile use. In this context, masjids have made a significant contribution by providing the people of Azerbaijan with the opportunity to read the Holy Quran and learn basic religious knowledge about Islam. The increase in the number of masjids in the cities was accepted as an indicator of the enrichment of these regions in terms of knowledge, wisdom and civilisation. Masjids and the centres of knowledge around them played an important role in the education and development of the scholars who grew up in Azerbaijan. This study examines the historical process of the spread of Islam in Azerbaijan and the functions and importance of masjids in the field of religious education and training in this process. It also evaluates the social contributions of masjid-centred religious education services. In the study, the introduction of the region to Islam and the role of masjids in this process, masjid-centred religious services in Tsarist Russia and Soviet Russia periods are discussed. In addition, the study explains the decisions taken by the state in the post-independence period of Azerbaijan regarding religious sanctuaries and the internal and external services of masjids. In this context, the study aims to fill the gap in the literature by comparing the pre- and post-independence periods of masjid education in Azerbaijan.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
