Görüntüleme
53
İndirme
23
Kâşgarlı Mahmud’un 1074-1077 yılları arasında kaleme aldığı Dîvânü Lügâti’t-Türk, 11. asrın temel eserlerindendir. Eser, Araplar’a Türkçe’yi öğretmek maksadıyla yazılmıştır. Bu sebeple madde başları Türkçe’den Arapça’ya bir lügat şeklinde tanzim edilmiş, kelime manalarının daha iyi anlaşılması için misaller verilmiştir. Bu lügat, Karahanlılar zamanında yazılan Kutadgu Bilig ile beraber ilk İslamî devir eserlerinden kabul edilir. Eserin muhtevası son derece zengindir ve bu dil malzemesi Türk dünyasından derlenmiştir. Yaklaşık olarak 8000 kelime ihtiva eder. Bu çalışmada ise eserdeki sayılar bahsi ve bu sayıların meydana getirdiği sistmem ele alınacaktır. Şahıs, kabile, yer adları; Türk coğrafyası ve halk edebiyatına dair çeşitli bilgiler veren lügat, ansiklopedik mahiyette temel bir eserdir. Dîvânü Lügâti’t-Türk, birçok mevzuda olduğu gibi söz varlığında ehemmiyetli bir yer tutan ve lisaniyat alimleri tarafından temel kelimler arasında kabul edilen sayı adları hakkında malumat vermektedir. Dillerde, umumiyetle asıl sayılar ve sonradan ihtiyaç halinde yapılmış olan türetme sayılar yer vardır. Bu çalışmada, Dîvânü Lügâti’t-Türk’teki Türkçe sayı sistemi, sayı adları üzerinde durulmuştur. Türkçe sayılar; asıl sayılar, türetme sayılar ve sıra sayıları olmak üzere üç ana başlık altında tasnif edilmiştir. Evvela tasnifteki sayılar madde başı olarak zikredilmiş, sayılarla alakalı metin içinde örnek cümleler verilmiştir. Daha sonra Türkçe sıra sayı yapma metodu gösterilmiştir. Aynı zamanda bu çalışmada Türklerde kadim yıllardan günümüze gelen onluk sistemin de hakim anlayış olduğu ortaya konulması amaçlanmıştır.
The Dîvânü Lügâti't-Türk, which was made by Kashgarli Mahmud between 1074-1077, is one of the 11th century's basic works. The work was written for the purpose of teaching the Arabs Turkish. Therefore, the head of the article was translated from Turkish to Arabic in the form of a lie, and examples were given to better understand the meaning of the word. This lies is accepted from the first Islamic era works along with the Kutadgu Bilig written in the time of the Karahanists. The work is extremely rich and this language material is collected from the Turkish world. It contains approximately 8000 words. In this study, the numbers in the work will be discussed and the system that these numbers create will be discussed. The person, the tribe, the land names; the lie that gives various information about the Turkish geography and public literature, is a basic work in the encyclopedia. Dîvânü Lügâti't-Türk, as in many positions, gives information about the number names that are accepted among the basic words by the licaniyat scientists, holding an authorized place in the word’s existence. In the languages, there are generally the original numbers and the output numbers that are later made in case of need. In this study, the Turkish number system in Dîvânü Lügâti't-Türk is focused on the number names. Turkish numbers are classified under three main titles: original numbers, derivative numbers and order numbers. For example, the numbers in the text are referred to as material, and the numbers in the text are referred to as examples. The Turkish method of making numbers was then shown. At the same time, the aim of this study is to reveal that the decade system in Turkey from the ancient years to the present is also a dominant understanding.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
