Özet:

Toplumların en kadim zamanlarından beri geçirdikleri zor dönemleri daha rahat bir şekilde atlatmak amacıyla yaptıkları, toplumsal dayanışmanın en somut örnekleri, geçiş dönemi ritüelleridir. Bu ritüeller, çeşitli zamanlarda dini, coğrafi, kültürel ve ekonomik bir süreçten kaynaklanan bir değişim süreci yaşamaktadır. Batıl inanç olarak tanımlanan gelenek ve ritüellerin toplum tarafından her dönemde vazgeçilemeyecek temel unsurlardan olup olmadığını halk bilimsel bir bakış açısıyla ortaya koymak ve kültürel belleğimizin işlevsel mirasları olan bu geleneklerin ve ritüellerin mitolojik kökenini ve toplumsal bilinçaltında yer alan sembolik anlamını derinlemesine incelemek asıl amaçtır. Halk inançlarını batıl inanç şeklinde tanımlamak, bu inançların mitolojik ve sembolik anlamını bilmemekten kaynaklanmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı da batıl inanç olarak gösterilen bazı gelenek ve ritüellerin, mitolojik ve sembolik anlamını gösterebilmektir. Bu çalışma, Campbell’ın dini ritüeller ile ilgili mitolojik yaklaşımından hareketle geçiş döneminde icra edilen dini uygulamaların hemen hemen hepsi, mitolojinin tekrar canlandırılmasıdır, teorisinin Gerede örneklemi özelinde incelenmesine dayanır. İnsanlar her dönemde toplumsal ihtiyaçlarına paralel olarak çeşitli ritüeller ve gelenekler ortaya çıkarmıştır ve eskiden beri var olagelen ritüellere de bağlı kalmışlardır, bazılarını da değişen dönem ve şartlara göre yeniden şekillendirmişlerdir. Gelenekler ve ritüeller, din öğretilerinin ya da çağdaş yaşamın yarattığı yeni davranışlarla sürekli olarak bir değişim süreci yaşarken batıl inanç tanımlaması ile de karşılaşsa da halk inanışları, gündelik hayatımızda karşılaşılan zorlukların üstesinden gelebilmek için çok önemli işlevsel fayda sağlamaktadır. Batıl inanç olarak tanımlanan birçok kültürel unsurun mitolojik kökeninin ve anlamının sembolik bağlamda devam ettiği gözlenmiştir. Geçiş döneminde icra edilen geleneklerin ve ritüellerin toplum hayatında işlevsel rolü devam ettikçe bunların mitolojik anlamı ve düşünce biçimi yeniden canlandırılacaktır. Gerede örnekleminden hareketle geçiş dönemlerinden biri olan ölüm ile ilgili ritüel ve geleneklerden bazılarının işlevsel fayda sağladığı için mitolojik anlamının her icra ve inanışta yeniden canlandırılarak toplumsal bilinçaltında yer aldığını söylemek mümkündür

Anahtar Kelimeler: