Özet:

Obezite, özellikle çocukluk çağı obezitesinin artan oranı, dünya çapında sağlık sistemlerinin karşılaştığı en kritik sorunlardan biri haline gelmiştir. Bu çalışma, Türkiye'de çocukluk çağı obezitesinin toplam sağlık harcamaları üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkilerini araştırmaktadır. Obezite bir sağlık sorunu olarak kısa ve uzun vadede farklı etkilere sahip olabileceğinden, tek bir modelde hem kısa hem de uzun vadeli etkileri elde etmek için Autoregressive Distributed Lag (otoregresif dağıtılmış gecikme-ARDL) yöntemi benimsenmiştir. 5-9 yaş, 10-19 yaş ve 5-19 yaş gruplarındaki çocukların obezite ölçümleri için kısa veya uzun vadede cinsiyet ve yaş gruplarına göre farklı etkileri kapsayacak şekilde ayrı modeller geliştirilmiştir. Kısa dönemde gelirin artması, ailelerin ve devletin daha fazla sağlık harcaması yapmasını sağladığından, gelir ile sağlık harcamaları arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Öte yandan, uzun vadeli gelirdeki artış, olumsuz bir ilişkiyi teyit eden sağlık altyapısı ve önleyici ve tedavi olanakları sunmaktadır. Sonuçlar, tüm yaş grupları ve tüm cinsiyet grupları için obezite ve sağlık harcamaları arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı uzun vadeli bir ilişkinin varlığını ortaya koymuştur. Bulgular, uzun vadede çocuklarda obezite prevalansındaki artışın sağlık harcamalarını artıracağını doğrulamıştır. Gelir ve obezitenin sağlık harcamaları üzerinde uzun ve kısa vadede farklı etkileri vardır. Bu nedenle sağlık sektöründeki politika yapıcıların bu etkilerin farkında olması gerekmektedir. Sağlık durumu, uzun bir süre boyunca değişen uzun vadeli bir olgudur. Obezitenin sağlık harcamaları ile kısa vadede negatif bir ilişkisi vardır. Buna karşılık, gelecekte yetişkin sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı sağlık harcamalarının uzun vadede artması beklenmektedir. Sonuçlar, kısa vadede kişi başına düşen gelirin sağlık harcamaları üzerindeki olumlu etkisini, uzun vadede ise tersini ortaya koymaktadır. Makroekonomik düzeydeki politika yapıcılar, sağlık altyapılarının uzun vadede toplumun ekonomik yükünü azaltacağının farkında olmalıdır.

Anahtar Kelimeler: