Özet:

Osmanlı Devleti kuruluşundan kısa bir süre sonra sınırlarını hızla genişleterek üç kıtaya yayılmıştı. Bu fetih hareketleri sonrasında elde edilen bu toprakların muhafazasında en önemli askeri lojistik merkezleri ise kaleler olmuştu. Osmanlı Devleti iç kalelerden ziyade sınır kalelerine daha çok ehemmiyet vermişti. Sınır hattında bulunan kalelerin bakım, onarım ve tamirat işlerini ihmal etmediği gibi buralarda sürekli asker bulundurmaktaydı. XVIII. Yüzyılın başlarından itibaren eski gücünü kaybeden devlet artık yeni fetihlerden ziyade mevcut topraklarını korumak adına askeri ve siyasi politikalar yürütmek zorunda kalmıştı. Bu durum ise sınır bölgelerinde bulunan kalelerin önemini daha çok arttırmıştı. XVIII. Yüzyılın başlarında Karadeniz’in kuzeyinde güçlü bir devlet olarak ortaya çıkan Rusya’nın genişleme siyasetinin merkezinde başta Kırım olmak üzere Osmanlı toprakları yer almaktaydı. Rusya’nın muhtemel yayılma alanı içerisinde yer alan Kuzey Karadeniz bölgesinin muhafazasında sınır kalelerinin askeri fonksiyonu önemliydi. Bu kalelerden biri olan Özi Kalesi gerek coğrafi konumu gerekse lojistik açıdan Karadeniz güvenliğinin sağlanması açısından stratejik bir konuma sahipti. Bu makalede Özi Kalesi’nin askeri ve lojistik açıdan önemi incelenerek bu bağlamda 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşındaki fonksiyonu ele alınmıştır. Bu çalışmanın hazırlanmasında Osmanlı tarihi araştırmalarının ana kaynakları olan arşiv vesikaları ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Başbakanlık Osmanlı arşivlerinde bu konuyla ilgili belgelerin tespiti yapılarak transkribe edilmiştir. Bu arşiv belgelerinde elde edilen veriler ışığında bu alanda yapılmış diğer tetkik eserlerden yararlanılarak çalışmamız hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: