Özet:

Türkiye’deki Suriyeliler üzerine yapılmış birçok çalışma, Suriyeli kadınların çok fazla süslendiklerine, bu alışkanlığın altında da onların yerli erkekleri elde etme isteği olduğuna dair yaygın bir tepkinin olduğunu ortaya koysa da konuyu özel olarak ele alan bir çalışma henüz verilmiş değildir. Makale, konuyu tartışmaya açmakla bu boşluğu bir nebze doldurma gayretindedir. Çalışmada konu, biyolojik ve psikolojik boyutuyla çokça tartışılmasına rağmen, sosyoloji, antropoloji ve feminist çalışmalarda pek fazla ilgi gösterilmeyen “cinsel rekabet” boyutuyla ele alınmaktadır. Çalışmanın üç amacı bulunmaktadır: Birincisi, olguya sosyolojik bir çerçeve çizmektir. Darwin’in “cinsel seçim” kuramının bir parçası olan “cinsel rekabet”, daha ziyade birçok canlı türünde ortak olan bazı davranışları tanımlamak için kullanıldığından insana özgü (sosyolojik) boyutu geri planda kalmıştır. Her ne kadar birçok canlı türünde cinsel rekabette fizyolojik olarak güçlü olmak ya da karşı cinsin dikkatini cezbedecek bazı biyolojik vasıflara sahip olmak önemli bir avantaj sağlasa da insanlar bunların yerine ikame eden para, prestij, mevki gibi daha birçok araca sahiptir. Bu anlamda konu, Pierre Bourdieu’nun “sermaye” kavramlaştırması üzerinden ele alınmaktadır. Biyoloji-merkezli bakışın diğer önemli bir sorunu da cinsel rekabeti daha çok erkekle özdeşleştirmesidir. Bu özdeşliğin bir nedeni de kadınlar arası rekabetin çoğunlukla, pasif ve iffetli kadını makbul sayan ataerkil kodlarla ciddi bir çelişkiye girmeyecek şekilde verilmesidir. Bu noktayı açıklamak için konu James Scott’un “pasif direniş” fikri bağlamında tartışılmaktadır. Çalışmanın ikinci bir amacı ise, olguya dair feminist suskunluğu tartışmaya açmaktır. Bu noktada, tarihsel olarak inşa edilen ataerkilliğin cinsel anlamda kadın öznelliğini yadsıması eğiliminin söz konusu suskunluk üzerindeki rolü sorgulanmaktadır. Üçüncü olarak da cinsel rekabetin yaşanma biçimine dönük kültürel farklılıkları ortaya koymaktır. Böylelikle, genelde Suriyeli kadının suçlanması üzerinden algılanan yerli kadın mağduriyetinin altındaki sosyo-tarihsel arka planının anlaşılmasını amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: