Özet:

Bu araştırmada, yabancı dil olarak Türkçe öğreten okutmanların bakış açısı ile yabancı öğrencilerin Türkçe konuşma becerilerini edinme sürecinde yaşadıkları temel sorunları belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, İstanbul ve Ankara iline bağlı yükseköğretim kurumlarında çalışan ve yabancılara Türkçe öğreten yirmi beş gönüllü okutman ile sınırlıdır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi; nitel araştırma desenlerinden ‘olgu bilim’ kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, ‘yarı yapılandırılmış görüşme formu’ ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler, bulgular bölümünde temalar hâlinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda, yabancı öğrencilerin töresel alışkanlıklarının, tabularının ve din faktörünün Türkçe konuşma becerilerini etkilediği saptanmıştır. Yabancı öğrencilerin, Türkçe konuşurken yanlış anlaşıldıklarını hissettiklerinde dört farklı biçimde (kendi ana dillerinde konuşanlar, beden dilini kullanmayı tercih edenler, hedef dil olan Türkçeyi konuşmada ısrar edenler ve İngilizce konuşanlar) kendilerini ifade etmeye çalıştıkları ve ‘genel olarak/çoğu zaman’ yeterli düzeyde ifade edebildikleri tespit edilmiştir. Türkçe konuşurken; Arap Yarımadası’ndan gelen öğrencilerin ‘merhaba, selâm, pazar’; Asya Kıtası’ndan gelen öğrencilerin ‘elli, iki, Japon’; Avrupa Kıtası’ndan gelen öğrencilerin ‘üniversite, ağaç, kız’; Afrika Kıtası’ndan gelen öğrencilerin ‘teşekkür, alo, gözlük’ kelimelerinde sıklıkla güçlük çektikleri sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe okutmanlarının, yabancı öğrencilerin sınıf içi grup çalışmalarında öğrenci-öğrenci etkileşimini ‘olumlu’ buldukları tespit edilmiştir. Ayrıca yabancı öğrencilerin seviye bakımından ilerlemeleri ile birlikte (B1 gibi) aynı zamanda eski seviyelerini de (A1 gibi) muhafaza edebilme yeterlilikleri konusunda beş farklı görüş olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: