Özet:

Uluslararası sınavlar ülkelerin eğitim sistemlerinin kalitesinin artırılması noktasında önemli göstergeler sunmaktadır. Uluslararası Öğrenci Ölçme Programı (PISA) saygın uluslararası sınavlardan bir tanesi olup eğitime dair geniş dönütler sağlamaktadır. 2018 yılında gerçekleştirilen PISA, 79 ülke ve ekonomiden katılan 15 yaşındaki yaklaşık 600 bin öğrenciye uygulanmıştır. Bu çalışma, PISA puanları ile öğrenci, öğretmen ve toplum değişkenleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Yaşam doyumu ve okula aidiyet duygusu öğrenci değişkenleri, öğretmen maaşı ve en az yüksek lisans derecesine sahip öğretmen oranı öğretmen değişkenleri ve yerel okul yönetiminde veli katılımı ve sosyoekonomik düzey ise toplum değişkenleridir. Bu amacı gerçekleştirmek için ilişkisel tarama modeli yürütülmüştür. PISA veri tabanından elde edilen 79 ülke ve ekonomiye ait veriler çoklu doğrusal regresyon analizi ile incelenmiştir. Çalışma sonuçları yaşam doyumu, en az yüksek lisans derecesine sahip öğretmen oranı, yerel okul yönetiminde veli katılımı ve sosyoekonomik düzeyin ayrı ayrı okuma, fen ve matematik okuryazarlık puanlarını yordadığını göstermiştir. Modele göre en fazla varyans matematik okuryazarlığı puanlarında açıklanmıştır. Okuma okuryazarlığı için yerel okul yönetiminde veli katılımının en güçlü yordayıcı olduğu sonucuna ulaşılırken; fen ve matematik okuryazarlığı içinse yaşam doyumunun en güçlü yordayıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: