Özet:

Bu çalışmanın teorik çerçevesi olarak Viktor Emil Frankl’ın insanın en temel güdüsünün anlam istemi oluşu fikrinden hareketle ortaya koyduğu hayatın anlam ve amacına dair görüşleri ile Shalom H. Schwartz’ın değer yönelimi hakkındaki yaklaşımları temel alınmıştır. Araştırmada yukarıdaki kavramsal yapı çerçevesinde lise öğrencilerinde hayatın anlam ve amacı ile değer yönelimleri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Kayseri ilindeki 3 farklı devlet lisesinde öğrenim gören 507 öğrenciden nicel yöntemle veri toplanılan araştırmada katılımcılar tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden “uygun/kolayda örnekleme” yöntemi yardımıyla seçilmiştir. Katılımcıların %30’unu (n=150) erkek öğrenciler, %70’ini ise (n=357) kız öğrenciler oluşturmaktadır. Veriler,  Crumbaugh ve Maholick tarafından geliştirilmiş ve Türkçeye Ferdi Kıraç tarafından uyarlanmış olan Hayatın Amacı Ölçeği ile Schwartz ve arkadaşlarının geliştirdiği, Demirutku ve Sümer tarafından da Türkçeye uyarlanmış olan Portre Değerler Anketi ile toplanmışlardır.  Verilerin analiz edilmesinde betimsel istatistik tekniklerinden ortalama ve standart sapma değerleri çıkarımsal istatistik tekniklerinden iki ortalama arasındaki farkı tespit etmek amacıyla bağımsız gruplar t-testi değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla ise Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon tekniği ve Regresyon analizi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre katılımcıların değer yönelimindeki ortalama puanının 4,63 hayatın amacındaki ortalama puanlarının ise 3,40 olduğu değer yönelimlerinde en yüksek ortalamayı 4,94 puan ile öz-yönlendirme, en düşük ortalamayı ise 3,90 puan ile güç faktöründe elde ettikleri hayatın amacında en yüksek ortalamaya 3,89 ile anlam ve amaç faktöründe en düşük ortalamaya ise 2,91 ile hayat kalitesi faktöründe sahip oldukları iyilikseverlik ve evrenselcilikte kızların, güç faktöründe ise erkeklerin ortalama puanlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu hayatın amacı ölçeği toplam puanı ile başarı, hazcılık, uyarılma, öz-yönlendirme, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma, güvenlik değerleri arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu değer yönelimi ölçeği toplam puanı ile ise hayatın amacı ölçeğindeki tüm faktörlerin pozitif yönde güçlü bir ilişkilerinin olduğu belirlenmiştir. Regresyon analizi neticesinde ise güç, hazcılık, geleneksellik ve güvenlik değer yönelimlerinin hayatın amacını değer yönelimlerinin hayatın amacı anlamlı olarak %13 oranında açıkladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: