Özet:

Toplumun en küçük yapı birimi ailedir. Birey birçok özelliğini genetik yoluyla aileden alırken bazı özelliklerini, yaşadığı çevreden almaktadır. Bu çevre bireyin zamanının geçirdiği onun gelişip büyümesinde, kişilik kazanmasında etkisinin çok fazla olduğu ailedir. Çocuğa dair birçok kararı yetişkin bir birey oluncaya kadar doğru ya da yanlış aile vermektedir. Ailenin karar vermesinde eğitim, kültür, yaşam biçimi ve ailenin maddi durumu gibi etkenler olsa da ailenin tutumları bu etkenlerin başında gelmektedir. Bu tutumların oluşmasında ise kişilik özellikleri kuşkusuz büyük etkendir. Elbette ki kişilik özelliklerine ve aile tutumlarına dair farklı kaynaklarda farklı şekillerde tasnifler vardır. Bu çalışmada çocuğun kişiliğinin oluşmasında ebeveyn tutumlarını etkileyen alanyazında kabul görmüş beş faktör kişilik modeli ve bunların aile tutumlarına yansıması ele alınmıştır. Beş faktör modelinde nevrotiklik, dışadönüklük, açıklık, uyumluluk ve sorumluluk kişilik özelliklerinin eserlerdeki ebeveynlerde yansıması ele alınmıştır. Çalışmada Susanna Tamaro’nun çeviri romanlarının beş faktör kuramı açısından incelenmesi yapılmıştır. Çalışmanın evrenini ebeveyn tutumlarının belirgin olduğu Susanna Tamaro’nun yapıtları oluşturmaktadır. Seçkisiz örneklem yönteminin kullanıldığı çalışma Susanna’nın “Tombul Yürek”, “Tobia ve Melek”, “Her Melek Korkunçtur”, “Atla Bart”, “Yanıtla Beni”, “Cehennem Yoktur”, “Alevler İçindeki Orman” adlı eserleriyle sınırlandırılmıştır. Susanna’nın yapıtlarında yer alan ebeveyn tutumlarının dağılımı şöyledir: nevrotiklik %47, uyumluluk %19, dışadönüklük %18, sorumluluk %11, açıklık %5 Eserde anne, baba, üvey baba ve anne, baba rolünü üstlenen amca ve yengede nevrotiklik ve dışadönüklük tutumlarının fazla olduğu, babaanne, anneanne ve dedede ise açıklık, sorumluluk ve uyumluluk tutumlarının fazla olduğu görülmüştür. Eserdeki çocuk kahramanların kişiliğini nevrotiklik ve dışadönüklük tutumlarından olumsuz etkilediği, açıklık, uyumluluk ve sorumluluk tutumlarından ise olumlu etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: