Özet:

Karikatür, her ne kadar mizahi bir unsur olarak anılsa da içinden çıktığı toplumun politik, kültürel, toplumsal ve cinsiyete bağlı eğilimlerini de yansıtan ideolojik bir araçtır. Bu bağlamda hem siyasal iletişim aracı olarak hem de dönemin toplumsal yapısını yansıtması açısından oldukça önemli bir kaynaktır. 1950 Seçimleri çok partili hayattaki ikinci seçim olmasına rağmen yarattığı politik atmosfer ve iktidar-muhalefet çatışmasının hareketliliği açısından Türkiye'ninönemli genel seçimlerinden biridir. Döneminönemli siyasal iletişim aracı olan gazeteler hem bir haber mecrası hem de yaşadığı dönemdeki toplumsal hayatı bize aktaran manipülatif birer aynadır. Bu anlamda gazetelerde çıkan her türlü öğe bize o dönemle ilgili önemli veriler de sunmaktadır. Erken cumhuriyet döneminin yarattığı kadın imajı batılı, eğitimli, modern giyimli ve cumhuriyetin militan savunucusu olarak kurgulansa da Türkiye'de kadınlar çoğu zaman toplumsal yapının edilginleştirilmiş, fedakâr, sadık ve makbul anne olan bireyleri olarak görülmüşlerdir. Bu çalışma 1950 Genel Seçimleri çerçevesinde gazetelerde yayımlanan karikatürlerdeki kadınların politik konumlandırılışını ele almaktadır. Çalışma, dönemin önde gelen iki ulusal gazetesi olan Vatan ve Ulus gazeteleri ile İzmir'deki yerel gazetelerden Demokrat İzmir ve Yeni Asır gazetelerinin ana sayfalarında yayımlanan 1950 Genel Seçimine yönelik karikatürlerde resmedilen kadınların politik bir özne mi yoksa bir nesne mi olduğunu eleştirel söylem analizi yöntemiyle çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmadan elde edilecek verilerle hem o dönemdeki kadının kamusal ve politik alandaki yerinin anlaşılmasına katkı sağlanması hem de politik karikatür araştırmalarına ışık tutulması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: