Özet:

Vakıflar, İslam toplumlarında yardımlaşmanın ve toplumsal dayanışmanın yanında sosyal ve ekonomik hayatın önemli unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır. Vakıfların en önemli özelliği bu yardımlaşma ve dayanışmayı kurumsal hale getirmeleridir. Osmanlı Devleti’nde toplumsal hayatta çok önemli bir yer tutan vakıflar, Osmanlı Devleti’nin bir vakıf medeniyeti olarak anılmasına vesile olmuştur. Yapılan akademik çalışmalar ve analizler de vakıfların ekonomik sistemde merkez hazinesi ve tımar sisteminin hemen arkasında üçüncü bir ekonomik kurum olarak ortaya çıktığını göstermektedir. Bu sebeple, Osmanlı ekonomik yapısı üzerine yapılacak çalışmalarda vakıfların rolünü incelemek de oldukça önemlidir. Bu vakıfların bir türü “para (nukud) vakıfları” bu çalışmanın konusunu oluşturacaktır. Birincil kaynaklardan incelenen vakfiyeler üzerinden para vakıfların kuruluşları ve dayandıkları İslami arka plan incelenecektir. Ayrıca bu vakıfların uyguladıkları kâr oranlarının uzun dönemli analizi üzerinde durulacaktır. Aynı dönemlerde Avrupa’da uygulanan faiz oranları ile Osmanlı para vakıflarının kâr oranlarının karşılaştırması yapılacaktır. Bölge olarak Rumeli’nin seçilmesi de bu bölge hakkında para vakıfları hakkında yeterli derecede çalışma olmamasından ötürüdür. 

Anahtar Kelimeler: