Özet:

Sanayileşmiş ülkelerin iktisadi performanslarına yenilik/inovasyon yapabilme yetenekleri önemli katkı sağlamaktadır. Yenilik sadece bilim ve teknolojik alandaki gelişmelere değil; aynı zamanda teknoloji, hizmet, kullanıcı-merkezlilik ve sosyal yenilik arasında köprü olarak hareket edebilen tasarım odaklı gelişmelere de bağlıdır. Güçlü tasarım sektörüne sahip ülkelerde tasarım sadece iç kaynak temelli bir faaliyet olarak gerçekleştirilmemekte, Tasarım Danışmanlık Firmaları (TDF), araştırma ve uygulama merkezleri, Ar-Ge laboratuvarları gibi dışsal oyuncular da etkin olarak kullanılmaktadır. Yeni nesil yenilik modelleriyle birlikte kabul gören, yenilik ilişkili dışsal oyuncular gerek kendi içinde oluşturdukları gerekse üretim endüstrileri ile oluşturdukları yakın ve uzak mesafeli yenilikçi ve işbirlikçi networkler içinde yer alarak, firmaların rekabetçiliğine katkı sağlamaktadır. Türkiye’de de son yıllarda yenilik ve tasarımın rekabet gücü kazanımına sağladığı katkı ve role dair farkındalık artmış, özellikle 2000’ler sonrasında konuya dair politik, yasal ve yönetsel düzenlemelere gidilmiştir. Tasarıma ilişkin politikalar ve desteklerin dayandığı temel teorik çerçeve doğrusal yenilik modellerinden beslenmekte, yeni nesil yenilik modelleri etkin olarak kullanılmamaktadır. Halbuki Türkiye’de sınırlı ürün ve teknolojik yenilik yapma kapasitesine sahip imalat sanayi firmalarının oranı yüksektir ve farklı büyüklükteki imalat sanayi firmalarıyla dış kaynak temelli yenilik sağlayıcıları arasındaki yakın ve uzak mesafeli işbirlikçi (yerel ve küresel) network kullanım oranları düşüktür. Sunulan makalenin amacı tasarıma ilişkin destek programlarını yenilik modelleri perspektifinden analiz ederek, ürün yeniliğinde tasarımın etkin olarak kullanılabilmesi için kavramsal bir çerçeve oluşturmaktır. Bu amaçla yürürlükte olan politika ve strateji belgelerine, kamunun sağladığı doğrudan ve dolaylı tasarım destek programlarına odaklanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: