Özet:

Küreselleşme, günümüzde Batı dışı dünya için küresel kapitalist piyasaların ihtiyaçları doğrultusunda ve neoliberal toplum anlayışına uygun olarak, Batılı ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal biçimlerin yaygınlaşması olarak ortaya çıkmaktadır. Hem siyasal hem de kurumsal düzeyde eğitim bu akımdan etkilenmektedir. Küresel ve bölgesel aktörlerin eğitim kurumlarından bekledikleri, küresel kapitalist ekonominin ihtiyaçlarını karşılamak için “homo economicus”u yetiştirmesidir. Diğer yandan, bugün ulus-devletin egemenlik yapısı sarsılmış güç paylaşımı kural haline gelmiştir. Eğitim politikasının ve planlamasının yapılmasında ülkeler küresel güçleri hesaba katmak zorunda kalmaktadırlar. Yerel düzeyde, eğitimin amaçları yerel değerlerden uzaklaşarak yerel kültürlerin yok olması pahasına küresel bir içerik kazanmaktadır. Yarım yüzyıldan fazla bir zamandır Batılı eğitim politikaları ve uygulamaları Türkiye’ye aktarılmakta ve dayatılmaktadır, ancak bu yaklaşım Türk Eğitim Sistemi için karmaşadan başka bir şey getirmemiştir. Dolayısıyla, Türkiye eğitimde “homo economicus” yetiştirmeyi mi hedefleyecek yoksa kendi toplumu ve dünya için nasıl bir insan yetiştireceğinin arayışına mı girecektir sorusuyla karşı karşıyadır. Bu çalışmada, küreselleşme bağlamında oluşan neoliberal toplum düşüncesine dayalı eğitim anlayışı, değişen işlevleri açısından ulus-devlet ve ulusötesi yapılar ve eğitim üzerindeki etkileri eleştirel bir biçimde ele alınmıştır. Ayrıca, küreselleşmenin Türkiye’ye etkisi eğitim üzerinden değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, neoliberal anlayışın insan tipi olan “homo economicus”un dayandığı varsayımlar ve özellikleri Türk-İslam medeniyeti ve Batı medeniyeti farkları açısından incelendiğinde Türk Eğitim Sistemi için bu modelin uyumsuz olduğu düşünülmektedir  Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, homo economicus, Türk Eğitim Sistemi, eğitim politikaları.   Globalization today emerges as the spread of the economic, social, cultural and political institutions for the non-western world, in line with the needs of the global capitalist markets and in the form of neoliberal understanding of society. Education both at the political and at the organizational levels is influenced by this trend. Educational institutions are expected by global and regional actors to train “homo economicus” to meet the needs of global capitalist economy. On the other hand, with the shaken sovereignty structure of the nation-state, power-sharing is the rule today. Countries need to consider global forces in their policy-making and planning in education. At the local level, aims of education seem to globalize, deviating from cultural values, to the detriment of the local cultures. Westernist educational policies and practices have been transferred and dictated to Turkey for more than half a century, but this has brought nothing but confusion for the education system in Turkey. Therefore, Turkey now faces the challenge in education of whether to aim for “homo economicus” or to find out what type of people it needs to educate for the country and the world. This study critically examines the neoliberal understanding of education in the context of globalization, nation-state and its changing roles, transnational structures, and their effects on education. In addition, the effects of globalization on Turkey are explored with reference to education. Therefore, considering the characteristics of “homo economicus,” the idealized individual of the neoliberal worldview, it is thought that such a model is not tailored for the needs of the Turkish Education System due to the differences between the Western and Turkish-Islamic civilizations. Key Words: Globalization, homo economicus, Turkish Education System, education policies.    

Anahtar Kelimeler: