Özet:

Makalede, İran’da yaşayan Kaşkay Türklerinin inanç yapısı göksel varlıklar, Tanrı ve mavi renk ilişkisi üzerinden ele alınmıştır. İran’ın güneyinde dağınık halde yaşayan Kaşkay Türkleri, karışık bir coğrafyada yaşamalarına ve kendi dillerinde eğitim almamalarına rağmen kendilerini Türk olarak görmeye ve Türklüklerini yaşatmaya devam etmektedirler. İslam’ın Şiilik mezhebine mensup olan bu göçebe toplum, kültürel kimliklerini, dillerini, inançlarını günümüze kadar korumuştur. Kaşkay Türkleri eski Türk dini ve inançlarını hayatlarının her alanında yaşatmaktadırlar. Dillerinde göksel varlıklarla ilgili Tanrı kelimesi ve Gök Tanrı bağlantısı ile ilgili çok sayıda kelime ve inançlar barındırmaktadırlar ve mavi rengi kutsal bir renk olarak görmektedirler. Kaşkaylarda gök, gök cisimleri ve gök renk (mavi) ve Tanrı arasında doğrudan ve dolaylı bir şekilde bağlantı kurulmaktadır. Bu durum, Kaşkay inanç sistemini hem eski Türk inanç sistemine hem de günümüz Sibirya Türklerinin inanç sistemlerine bağlamaktadır. Hem gökyüzü hem Tanrı anlamına gelen “Gök” kelimesi, Kaşkay inanç sisteminin merkezinde yer almaktadır. Sözlü ve yazılı kaynaklardan elde edilen veriler üzerine kurulan çalışma, başta Kaşkaylar olmak üzere, İran’da yaşayan Türk topluluklarının geleneksel dünya görüşleri üzerine saha odaklı daha fazla çalışma yapılması gerektiğini gözler önüne sermiştir.

Anahtar Kelimeler: