Hanefî usûl düşüncesinin özgün kimliğini en iyi şekilde yansıtan istihsan kavramı üzerine bugüne kadar birçok çalışma yapılmış; bunlardan bir kısmı istihsan prensibinin uygulamadaki yeri ve işlevini ortaya koymayı hedeflediğinden belirli bir Hanefî furû‘ fıkıh eserinde yürütülmüştür. Biz de bu makâlemizde Hanefî mezhebinin ilk ve temel eserlerinden biri olan el-Asl’ın tamamını okuyarak ulaştığımız istihsan örnekleri içerisinden “istihsan” kelimesi ve türevlerinin kullanılmadığı örnekler üzerinde bir inceleme yaptık. İncelemelerimiz neticesinde bu örneklerin bir kısmında sadece kıyas kavramının kullanıldığı sonucuna vardık. Sadece kıyas kavramının kullanıldığı bu örneklerin bazısında kıyasın terk edildiğinin de açıkça dile getirildiğini gördük. Örneklerin diğer bir kısmında ise istihsan yahut kıyası karşılamak üzere “hasen”, “ehabbu ileyye”, “kabîh” gibi farklı lafız ve ibârelerin tercih edildiğini; bir bölümünde ise sadece istihsan gerekçesine yahut hükmüne yer verilmekle yetinildiğini tespit ettik. Bu örnekler göz ardı edilemeyecek kadar çok sayıda olup bu makâle de söz konusu örneklerin dışarıda bırakıldığı bir araştırma ile el-Asl’daki istihsan anlayışı hakkında kapsayıcı ve isâbetli sonuçlara ulaşmanın mümkün olmadığını göstermeyi amaçlamaktadır.
Many studies have been conducted on the concept of istihsan a term which best reflects the original identity of the Hanafi legal theory. Some of them were carried out in a specific Hanafi furu‘ law work, as they aimed to reveal the place and function of the principle of istihsan in practice. In this article, we examine the examples of istihsan in which the word istihsan and its derivatives are not used that we selected by reading the entirety of al-Asl, which is the most basic and voluminous work of the Hanafi school. As a result of this examination, it is understood that to indicate istihsan and qiyas, some examples use only the concept of qiyas, some use different words and phrases while some others are contented with enouncing only the legal ground or the provision of istihsan. Additionally, in this article, we aim to show that it is not possible to reach comprehensive and accurate conclusions about the understanding of istihsan when the numerous examples which are addressed in this article fromal-Asl are ignored.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|