Özet:

Bir şehrin güzelleri ve güzelliklerini anlatmak üzere kaleme alınan şehrengizler, klasik Türk edebiyatında özellikle 16. yüzyılda rağbet görmüş manzum türlerden biridir. Bu eserler yazıldıkları dönemin toplum hayatını ve kültürünü yansıtması açısından oldukça önemlidir. Edebiyatımızda daha çok İstanbul, Edirne ve Bursa gibi şehirler için yazılan bu türde şimdiye kadar tespit edilen eser sayısı 87’dir. Müellifleri bilinmeyen Üsküp ve Budin şehrengizleri de bu türde kaleme alınan ve bugüne kadar varlıkları bilinmeyen eserlerdir. Bu iki eserin tespitiyle birlikte bu türde kaleme alınan eser sayısı 89’a yükselmiştir. Budin Şehrengizi, İstanbul Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, “Zühdü Bey 226” numarada kayıtlı olan bir şiir mecmuası içerisindedir. Yazılış tarihi belli olmayan eser, mesnevi nazım şekliyle yazılmış olup 148 beyitten oluşmaktadır. Üsküp Şehrengizi ise Milli Kütüphane’deki “06 Hk 436” numaralı şiir mecmuasının içerisinde yer almaktadır. Yazılış tarihi belli olmayan ve mesnevi nazım şekliyle yazılan eser, 101 beyitten oluşmaktadır. Bu çalışmada öncelikle şehrengiz türü ve bu türde yazılmış eserler hakkında bilgi verilmiş; ardından Üsküp ve Budin şehrengizlerinin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmanın sonunda ise bu iki eserin transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: