Görüntüleme
44
İndirme
11
Tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlem sözleşmesi; iki taraf arasında nitelikleri, miktarı ve vadesi önceden belirlenmiş tarımsal ürünlerin (buğday, mısır, pamuk, soya fasulyesi, canlı domuz, canlı sığır, kakao, vd.) gelecekte öngörülen değerine bağlı olarak belirli bir fiyat ile bugünden alım-satım işlemidir. Bu sözleşme, riskten korunmak (hedging), spekülasyon ve arbitraj amacıyla yapmaktadırlar. Tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlem sözleşmeleri vadeli işlem borsasında “emtia vadeli işlem sözleşmeleri” altında gerçekleştirilmektedir. Bu sözleşmeler, sözleşme konusunun teslimi açısından; fiziki teslimat ve nakdi uzlaşma olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Fiziki teslimat ile sonuçlandırılan vadeli işlem sözleşmelerinde vade sonunda dayanak varlık fiziki olarak teslim alınır. Ülkemizde emtia üzerine gerçekleştirilen vadeli sözleşmelerde fiziki teslimat şekli uygulanmaktadır. Nakdi uzlaşma ile sonuçlanan ikinci sözleşme yönteminde ise, vade sonunda dayanak varlığın fiziki olarak teslimi söz konusu olmayıp vade sonu uzlaşma fiyatı üzerinden işlem gerçekleşir. Tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlem sözleşmeleri İslam hukuku açısından iki şekilde değerlendirilebilmektedir: Birincisi, mal ve bedelinin ikisinin de veresiye olduğu satış kapsamında; ikincisi ise, tarafları yükümlülük altına sokan bir satış vaadi ve vadesi geldiğinde satış sözleşmesini içeren mürekkep bir sözleşme. Birinci şekilde değerlendirmek daha uygundur zira depoda olan tarımsal ürün vadesi geldiğinde teslim edilmek üzere hazır olarak bekletilmektedir. Ürün bedeli de vadesinde teslim edilmektedir. Bu şekliyle İslam hukukunda yasak kapsamında değerlendirilen veresiye ile veresiyenin satış işlemine benzemektedir. Borsa organizasyonu içinde tarım ürünlerine dayalı vadeli işlem sözleşmesi ile ilgili beş taraftan söz etmek mümkündür; vadeli işlem ve opsiyon borsası, takas kurumu, aracı kurumlar, piyasa katılımcıları, denetleyici kurumlar. İlgili tarafların işlemleri hukuki ehliyet ve temsil yetkisi açısından incelendiğinde; satıcı ve müşteri adına aracı kurumların vekâleten işlem yaptıkları görülmektedir. Borsa ve kapsamındaki Takasbank ile saklama deposu ise; taraflar adına hem vekil hem de kefil olarak işlemleri yürütmektedir. Dolayısı ile bu vadeli işlem bünyesinde birden fazla sözleşme barındıran niteliğe sahiptir. Bu sözleşme in’ikadı açısından incelendiğinde, mütekavvim mal kapsamında değerlendirilen tarımsal ürünler olduğu takdirde taraflar ve îcab-kabûl ile ilgili bir sakınca görülmemekle beraber akdin konusu malın teslim zamanı depoda olması garanti olan ve satılan miktar ile depodaki miktarın örtüştüğü oranda olması şartı aranır. Fasit şart açısından; teminatın Takasbank’ta kaldığı süre ile doğru orantılı olarak en yüksek getiri elde dilecek şekilde faiz geliri ile nemalandırılması şartı dışında tek taraflı yarar sağlayan; taraflar için çekişmeye yol açan; hukuk düzeninin yasakladığı bir şey içeren; akdin muhtevasına ve yerleşik uygulamalara aykırı şartlar içermediği görülmektedir. Bu sözleşmeye yürürlük şartları açısından baktığımızda; alıcı ve satıcının onay vermesinden sonra başka birinin hakkı ve onay ihtiyacı olmaksızın borsa sistemi içinde işlemler gerçekleşmektedir. Dolayısı ile nafiz bir satış sözleşmesi olarak değerlendirilebilir.. Bu sözleşme bağlayıcılık açısından; ilk bakışta ürün ve bedelinin peşin olmamasından yola çıkarak her iki tarafın da karşılıklı vaadde bulunduğu ve bağlayıcılığı olmayan vaad olarak görülebilir ancak konu derinlemesine incelendiğinde farklı bir durum olduğu ortaya çıkmaktadır. Zira her iki taraf da Borsa’nın öngördüğü teminatı ödeyerek karşılıklı olarak mükellefiyet altına girmiş olup bir taraf malı vadesinde teslim ile diğer taraf da parayı teslim ile mükelleftir. Ayrıca sözleşme taraflara muhayyerlik hakkı da tanımamaktadır. Dolayısı ile bu sözleşme lazımî bir akit olarak değerlendirilebilir. Ancak bir bütün olarak tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlemlerin günümüzdeki mevcut işleyişi esas alındığında İslam hukukuna uygun görülmemektedir. Bu çalışmada, mevcut haliyle İslam hukukuna uygun görülmeyen tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlem sözleşmesinin mahiyeti ortaya konulduktan sonra fıkhi tahlili yapılarak İslam hukukuna göre yeniden yapılandırılmış bir model için öneriler getirilmiştir.
The term processing agreement based on agricultural products; the qualities, quantity and duration between the two parties of the previously determined agricultural products (maize, corn, cotton, soya beans, living pigs, living cows, cacao, etc.) It is the purchase-selling process from today at a certain price depending on the expected value in the future. These contracts are made for the purpose of hedging, speculation and arbitration. Term treaty contracts based on agricultural products are carried out under "emtia term treaty contracts" in the term treaty exchange. These contracts are carried out in two ways in terms of delivery of the subject of the contract: physical delivery and cash agreement. In the deadline transaction contracts concluded with physical delivery, the asset is physically delivered at the end of the valley. The physical form of delivery is applied in the term contracts made on goods in our country. In the second contract method resulting in cash agreement, the physical delivery of the asset at the end of the wage is not subject to and the transaction is carried out at the end of the wage agreement price. Term treaty contracts based on agricultural products can be assessed in two ways in terms of Islamic law: the first, the sale of goods and prices in the context of which both are taxed; the second, a sale promise and the deadline that puts the parties under obligation comes when the sale contract is included. It is more convenient to evaluate in the first way because the agricultural product in the warehouse is kept ready for delivery when the deadline arrives. The price of the product is also delivered. This is similar to the sale of the data under the prohibition in the Islamic law. It is possible to speak of five parties related to the term trading agreement based on agricultural products within the stock exchange organization; term trading and optional exchange, exchange agency, brokerage bodies, market participants, supervisory bodies. When the transactions of the interested parties are examined in terms of legal driving license and representative authority; the seller and the customer's behalf means that the intermediate bodies are conducting the legal transaction. The stock exchange and the stock exchange in its scope; in the name of the parties, the transactions are carried out both as a representative and as a defendant. Therefore, this temporary transaction has the nature of holding more than one contract. When this contract is examined in terms of the contract, if the contracting goods are agricultural products assessed within the scope of the contracting goods and if there is no concern with the parties and the contract subject goods are guaranteed at the time of delivery in the warehouse and the quantity sold and the quantity in the warehouse is equal to the proportion of the quantity in the warehouse. For example, if you are a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company or a member of the company. When we look at the terms of validity of this contract, transactions within the stock market system are carried out without the need for the right and approval of the other person after the approval of the buyer and seller. This contract can be regarded as a good sale contract.This contract is binding from the point of view; from the point of view that the product and price are not in advance, it can be seen as a promise that both sides have mutual promises and no binding but it appears that it is a different situation when the subject is deeply examined. Both sides have paid the guarantee provided by the stock exchange, and the one party is committed to the delivery of the goods and the other party is committed to the delivery of the money. It also does not recognize the rights of the contracting parties. This contract can be considered as a necessary contract. However, as a whole, on the basis of the current functioning of agricultural products, the term transactions are not considered to be in accordance with Islamic law. In this study, the status of the term treaty agreement based on agricultural products that are not considered to be in accordance with the current state of Islamic law has been revealed after a fictional assessment has been made for the proposals for a model reorganized according to the Islamic law.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
