Abstract:

Bu çalışmada, Büyük Balık Küçük Gölet Etkisi (BBKGE) hipotezi Türkiye’deki liselerde test edilmiştir. BBKGE hipotezine göre, okulun ortalama başarı düzeyi öğrencinin akademik benlik algısına negatif katkı sağlarken, öğrencinin bireysel başarısı akademik benlik algısına pozitif katkı sağlar. Bu hipotezi test etmek amacıyla Türkiye’de farklı başarı düzeyindeki 9. ve 10.sınıf öğrencilerinin akademik benlik algıları incelenmiştir. Örneklem Türkiye’yi temsil edecek şekilde seçkisiz olarak atanan 12 farklı ildeki 4273 öğrenciden oluşturulmuştur. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ve Türkçe’ye uyarlanan Akademik Benlik Algısı Ölçeği-II (Marsh, 1990) ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, doğrudan karşılaştırma analizleri ve hiyerarşik regresyon analizleri kullanılmıştır. Çalışmada bireysel not ortalamasının her zaman akademik benlik algısını açıklayan en önemli değişken olduğu bulunmuştur. Bireysel başarı kontrol edildiğinde okulun genel not ortalamasının akademik benlik algısına negatif katkısı olduğu bulunmuş ve BBKGE hipotezine destek elde edilmiştir. Ancak yüksek başarı düzeyindeki okullarda bireysel başarı kontrol edildiğinde, okulun ortalama TEOG puanının akademik benlik algısına pozitif katkısı olması BBKGE hipoteziyle ters düşmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada BBKGE hipotezinin destek bulduğu ve bulmadığı sonuçlar eş zamanlı olarak elde edilmiştir.

Keywords: