Özet:

Lozan görüşmelerinde kabul edilen Türk-Yunan ahalisinin mübadelesi sözleşmesi 25 Ağustos 1923 tarihinde TBMM tarafından yürürlüğe konuldu. Bu sözleşmeye göre İstanbul’da yaşayan Ortodoks Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Müslüman Türkler sözleşmenin dışında tutulmuş ve geri kalan ahalinin mübadelesine 1 Mayıs 1923’ten itibaren başlanılması kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra mübadele işleri ile alakadar olması için Eylül 1923’te Mübadele İmar ve İskân Vekâleti kurulmuştur. Vekâlet’in bütçesi ve teşkilatlanma biçimi mübadele işlerini tek başına gerçekleştirmesini mümkün kılmamıştı. Bundan dolayı Vekâlet Eylül 1923 tarihinden itibaren Hilâl-i Ahmer Cemiyeti ile görüşmelere başlamış ve Hilâl-i Ahmer Cemiyeti de mübadele işlerine dâhil edilmiştir. Cemiyet tarafından gerek Türkiye’de gerekse Yunanistan’da imdad heyetleri teşkil edilmiş ve bu imdad heyetleri vasıtasıyla Türkiye’ye sevk edilecek olan mübadillerin ihtiyaçları ile ilgilenilmiştir. Cemiyetin kurmuş olduğu imdad heyetlerinden biri de 27. Selanik İmdad Heyeti’dir. Bu heyet, mübadele boyunca yüz binlerce kişinin sağlık, iaşe, iskân ve diğer sorunlarıyla ilgilenmiştir. Bu makalede Kızılay Arşivi, Hilâl-i Ahmer Mecmuası, TBMM Zabıt Cerideleri, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti tarafından hazırlanan raporlar ve araştırma eserler incelenerek, mübadelede Hilâl-i Ahmer Cemiyeti 27. İmdad-ı Sıhhî Heyeti’nin Selanik’teki faaliyetleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: