Özet:

Ninniler, tarihsel süreçte anne ile bebek arasındaki sözlü iletişimin ilk örneği olan anonim halk müziği ürünleridir. Ninnilerin, söylenmesi kolay, basit bir söyleme sahip olmaları nedeniyle duygu ve düşüncelerin ifade edilmesini kolaylaştırdığı, bebeklerin gelişimi ve kültürel bağlamda etkileri olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı, annelerin ninnileri kullanma durumlarının çocuk gelişimi ve kültürel bağlamda incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu belirlenirken kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya Konya ilinde ikamet eden en az iki çocuğu bulunan ve gönüllü olarak katılım gösteren 30 anne dahil edilmiştir. Ninni kullanımının çocuk gelişimi ve kültürel bağlamda incelenmesi için araştırmacılar tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu uzman görüşü doğrultusunda son şekli verildikten sonra annelerle yüz yüze görüşme yapılmıştır. Araştırmaya dâhil edilen annelerle yapılan görüşme sonuçları analiz edilerek temalar ve alt temalar oluşturulmuştur. Alt temalarda yer alan katılımcı kodları belirlenmiş, belirlenen her bir alt temaya ilişkin görüş bildiren katılımcılara ait yüzdeler verilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde Maxqda nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda annelerin ninniyi çeşitli şekillerde tanımladıkları görülmüştür. Bununla beraber anneler, ninnilerin anne ve çocuk arasında güvenli bağlanmaya katkısının olduğunu, çocuklarını sakinleştirdiğini, duygusal ve zihinsel gelişimi desteklediğini, uykuya geçişi kolaylaştırdığını, kültürel aktarımın gerçekleşmesine katkısının olduğunu, ninnileri çoğunlukla kendi annesinden öğrendiğini belirtmişlerdir. Anneler, çocuklarına ninni seçerken sözcüklerin anlamlarına, çocuğa göre olup olmadığına, çocuğuna duygusal ve ruhsal olarak iyi gelmesine, çocuğunun yaşına uygun olup olmamasına dikkat ettikleri, ninni söylerken ise ses tonunun duruma göre değiştiğini, ninninin ritmine dikkat ettiğini ve anıları hatırladığını ifade etmiştir. Anneler ninnileri uykuya hazırlıkta, çocuğundaki saldırganlığı kontrol etmek ve sevgisini göstermek istediğinde söylediğini ifade etmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda çocukların sağlığı ve gelişiminde etkin rol oynayan çocuk gelişimcilerin gerek ailelere verdikleri doğum öncesi veya doğum sonrası danışmanlıklarda gerekse müdahale programlarında ninnilere daha fazla yer vermesi, annelerin bu konuda bilgilendirilmesi, ninni söylemenin uzun dönemli etkisine yönelik çalışmaların yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: