Özet:

Özet Tanrı’nın var olduğuna inanmak veya inanmamak, düşünülen ve tecrübe edilen her şeyi anlamlandırmada farklı perspektiflerin ortaya konulmasına neden olur. Anlamlandırma çabası içinde tasavvur edilen Tanrı’nın varlığının temellendirilmesi ciddi bir problemi gündeme getirmiştir. Tanrı’nın varlığını ya da yokluğunu gerekçelendirme sorunu olan bu problem, rasyonel, bilimsel, varoluşsal, felsefî ve tecrübî yollarla çözülmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte, Tanrı’ya varlık ya da yokluk atfetmek için bu gerekçelendirmelere gerek duymayanlar da bulunmaktadır. Bu tarihi süreç içinde felsefî ve teolojik açıdan Tanrı’nın varlığını olum(suz)lamaya dair kimi kanıtlar ileri sürülmüştür. Son zamanlarda bu iki kutup arasında yeni ve farklı kanıtlar geliştirme girişimleri gerçekleşmiştir. Bu girişimlerin biri, yeni ateizm olarak gündeme gelen ekolün en önemli temsilcilerinden biri olan Richard Dawkins’in görüşleridir. Bu çalışmada, Dawkins’in Tanrı’nın varlığı sorunu hakkındaki görüşleri, Tanrı’nın delillerine dair eleştirileri ve yokluğuna ilişkin temel kanıtları sorgulanacaktır. O, sözü edilen konu çerçevesinde dini inanca dayalı irrasyonel ve bilimsel olmayan düşüncelere bağlı kalmanın çok tehlikeli ve din ile Tanrı inancının olumsuz birçok yansıması olduğunu, bu nedenle dine karşı mücadele edilmesi ve dinin sosyal hayattan tamamen çıkarılması gereken bir yapı olduğunu söyler. Burada onun konuya dair iddiaları, kanıtları, görüşleri ele alınacak olup rasyonel, mantıkî ve felsefî değerlendirme ile mukayeseler yapılarak onun düşüncelerinin ikna ediciliği, felsefî değeri sorgulanacak neticede öne çıkan çıkmazlar tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu meyanda çalışmadaki temel problem, Dawkins’in iddia ettiği Tanrı’nın yokluğunun kanıtlanmasının mümkün olup olmadığıdır ve onun ileri sürdüğü kanıtlardaki iddiaların ne kadar doğru olduğunu tespit etmektir. Dolayısıyla onun söz konusu görüşlerini ele alıp eleştiri süzgecinden geçirmek, yer yer mukayeseler yapmak ve farklı önerileri sunmaya çalışmak çalışmanın amaçlarındandır. Bunun için çalışmanın temel iskeleti, Dawkins’in Tanrı’nın varlığı lehinde ve aleyhindeki dayanaklardan, evrim ve doğal seçilim hakkındaki yaklaşımdan ile evrimin tasarımın karşısında bir delil olarak savunulmasından oluşacaktır. Bunun daha sistematik bir şekilde ortaya konulabilmesi için çalışma iki ana başlık altında ele alınacaktır. Tanrı’nın varlığının kanıtları ve eleştirisi başlığı altında ontolojik, teleolojik, güzellik, dini tecrübe kanıtı ile Pascal ve Bayes teoremi ele alınacaktır. Tanrı’nın yokluğuna ilişkin kanıtlar başlığı altında ise olasılıksızlık, indirgenemez karmaşıklık, boşlukların Tanrısı ve insancıl ilke kanıtı ile kötülük problemi işlenecektir.

Anahtar Kelimeler: