Özet:

Büyükşehir kavramı, tarihte ilk kez Eski Yunan’da, metropolis (ana) ve polis (kent) kelimelerinin birleşiminden oluşan metropol (anaşehir) olarak, modern çağda ise Avrupa’da göç ve endüstrileşme ile nüfusu hızla büyüyen Londra, Paris, Roma gibi kentler için kullanılmıştır. Yeni Türkiye Cumhuriyeti yönetim şeklini Fransa’dan etkilenerek merkeziyetçilik esasında şekillendirmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında kentli nüfus düşük ve nüfusun büyük oranı kırsal alanda yaşadığı için, 1924 yılında çıkarılmış olan 442 sayılı Köy kanunu yeterli görülmüştür. 1960’lı yıllardan itibaren kentlerdeki yaşam ve iş imkanlarının gelişmesiyle kırdan kente göç hızlanarak kentlerin nüfusu artmıştır. Bu dönemde, artık kent belediyelerinin, yeni bir yönetim anlayışı ve yasal altyapıyla yönetilmesi gerektiği düşünülmüş, sırasıyla 1930 yılında 1580 sayılı Belediye Kanunu, 2004 yılında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 2005 yılında 5302 sayılı İl Özel İdaresi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu, ve son olarak, 2012 yılında Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde çıkarılan 6360 Sayılı Kanun çıkarılmıştır. 6360 sayılı kanun belediyeleri; büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasındaki görev, yetki ve sorumluluk paylaşımı, kentsel ve kırsal alan yönetimi, imar ve planlama, personel sistemi, belediyelerin ticari şirket ve iştirakleri konusunda yeniden dizayn etmiştir. 6360 sayılı kanun ile birlikte 30 şehrimiz büyükşehir olmuştur. 2019 yerel seçimleri öncesi büyükşehir olma şartları yeniden düzenlenerek, “bütünşehir” olarak nitelendirilen yönetim modeliyle,  51 ilin daha bütünşehir olması planlanmaktadır. Çalışmanın kapsamında, 2012 yılından beri uygulanan ve olumlu görüşlerin yanısıra, özellikle uygulayıcı olan belediye başkanları tarafından zaman zaman eleştirilen ve yeniden düzenlenmesi gerektiği düşünülen “bütünşehir yönetim” modelinin geleceği konusunda bir tartışmaya yer verilmiştir. Çalışmada; İlgili literatür taraması yapılarak, yasal düzenlemelerin yanısıra, yasa koyucu ve uygulamacıların güncel görüş ve önerilerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler: