Özet:

Çalışmanın temel amacı Türkiye’de 1969-2020 yıllarında Turizm sektörünün gösterdiği performansın analizidir. Türkiye’de Turizm Sektörünün en iyi performans gösterdiği dönem 2000’li yıllar olurken en düşük performans gösteren dönem 1970’li yıllardır. Çalışmada WASPAS yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular WASPAS yöntemin etkinlik özelliğini sağlamaktadır. Ceteris Paribus varsayımı altında Türkiye’de Turizm Sektörüne etki eden temel faktör döviz kurlarıdır. Döviz kurlarının yükseldiği bir dönemde turizm gelirleri artar. Bu durum elde edilen bulgular ile de tutarlılık göstermektedir. Toplamda Turizm sektörünün 52 yıl performansı incelenmiştir. WASPAS çok kriterli karar verme yöntemlerinden biridir. Performans sıralamasında kullanılabilmektedir. W ASP AS yöntemi uygulamasında kullanılan karar matrisi 52 alternatiften ve 6 kriterden oluşan 52x6 tipinde bir matristir. Çalışmada kriterlerin ağırlıklandırma ölçütleri (önem dereceleri) olarak CRITIC ve ENTROPY yaklaşımları kullanılmıştır. Her iki yaklaşım birbirine yakın sonuçlar vermektedir. Kriterlerin önem dereceleri her bir kriter için %16.67 olarak hesaplanmıştır. Performansın en düşük olduğu yıllarda Türkiye’nin dışa açılma çabalarının başlangıç aşamasında olduğu yıllardır. Bu yıllarda turizm gelir ve giderinin düşük olması doğal bir sonuçtur. Genel beklentimize uygun bir sonuç elde edilmiştir. Hem kriz yaşandığı hem de turizm performansının yüksek olduğu dönemin açıklaması şu şekildedir. Turizm gelirleri döviz kurlarına karşı çok duyarlıdır. Eğer döviz kurlarında yükselme yaşanırsa ihraç ürünlerinin fiyatlarının rekabetçi olmasından dolayı turizm gelirlerinde artış yaşanır. Başka bir ifadeyle turizm faaliyetleri döviz kurlarının yükselmesiyle ucuzlamış olacaktır. Ucuz fiyatın geçerli olduğu piyasada mal ve hizmete olan talep yükselecektir. Dolayısıyla 2000’li yıllarda yaşanan en iyi performans yıllarının temelinde ceteris paribus varsayımı altında yüksek döviz kurunun turizm gelirlerine olan olumlu etkisidir. Bu sonuç uygulama aşamasından elde ettiğimiz sonuçla da tutarlıdır.

Anahtar Kelimeler: