Bu makalede Osmanlı coğrafyasının dağılması, coğrafî parçalanma ve bu coğrafyanın bir bölümünde kurulan manda yönetimlerle birlikte ortaya çıkan birtakım meseleler Refik Halit Karay’ın “Eskici” adlı öyküsü temel alınarak incelenecektir. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra kolonyalist yönetim biçimleri terk edilmiş ve bunun yerine manda yönetimler kurulmuştu. Yeni yönetim modeli de sömürgecilik sistemi içinde yer almaktaydı. Karay, 1922-1938 yılları arasında Fransız ve İngiliz manda yönetimleri altındaki Filistin ve Suriye’de sürgün hayatı yaşamıştır. Yazarın yeni sömürge modelini tecrübe etmesi ve öyküde anlatılan olayların büyük ölçüde manda yönetimi altındaki Filistin’de geçmesi, incelediğimiz meseleler açısından “Eskici”yi önemli hâle getirmiştir. Öykünün kahramanı Hasan, yazar gibi İstanbul’dan göç etmek zorunda kalmıştır. Bu durum öykünün tahlili açısından dikkat çekici bir benzerliktir. Yazarın gözlem ve izlenimlerinin “Eskici”ye yansıdığını söyleyebiliriz. Osmanlı İmparatorluğu’nun Araplarla meskûn bölgeleri İngiltere ve Fransa’nın yönetimine geçtikten sonra birçok yeni sorun ortaya çıkar. Arap milliyetçiliği, sömürgecilik ve emperyalizm gibi kavramlar Osmanlı yönetimi ile ilişkilendirilecek şekilde kullanılır. Bunu da sömürgecilik tarihinin yakın coğrafyamızdaki yansımaları olarak görebiliriz. Sömürgeciliğin yol açtığı sorunları ortaya çıkarmaya; imparatorluk, kolonyalizm ve emperyalizm gibi kavramları karşılaştırılmalı olarak incelemeye imkân vermesi bakımından “Eskici” istisnaî bir örnektir. Hasan’ın zorunlu bir göçmen olarak macerası da dikkatimizi imparatorluk coğrafyasındaki nüfus hareketlerine yöneltir. “Eskici”nin Osmanlı coğrafyasının dağılma süreciyle alakalı birtakım sorulara cevap bulmamıza da imkân vereceğini söyleyebiliriz. Bu da coğrafyamızla alakalı yargıları yeniden sorgulamak anlamına gelir. Bu makalenin imparatorluk, sömürgecilik ve oryantalizm tartışmalarına önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
In this article, the dissolution of the Ottoman geography, the geographical fragmentation and a number of issues arising together with the Manda governments established in a part of this geography will be studied on the basis of Refik Halit Karay's "Eskici" story. After the First World War, colonial forms of governance were abandoned and mandate governments were established instead. The new model of governance was also part of the colonial system. Karay lived an exile life in Palestine and Syria under the French and British command between 1922 and 1938. The author's experience of the new colonial model and the fact that the events described in the story occurred largely in Palestine under the mandate governance has made the "Old" important in terms of the issues we've studied. The hero of the story, Hasan, was forced to migrate from Istanbul as a writer. This is a remarkable similarity in the history of the story. We can say that the writer’s observations and impressions reflect on the “Old”. After the Ottoman Empire's settlement with the Arabs passed to the administration of Britain and France, many new problems arise. Concepts such as Arab nationalism, colonialism and imperialism are used to be linked to the Ottoman rule. We can also see this as a reflection of the colonial history in our near geography. It is an exceptional "antiquity" example in the light of the problems caused by colonialism, and in the light of the possibility of comparative examination of concepts such as imperialism, colonialism and imperialism. Hasan's adventure as a mandatory immigrant also turns our attention to the population movements in the empire geography. We can also say that "Eskici" will allow us to find answers to a number of questions related to the process of disintegration of the Ottoman geography. This also means re-interrogating the judgments related to our geography. It is believed that this article will make a significant contribution to the discussions of imperialism, colonialism and orientalism.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|