Özet:

Lozan Konferansı Fransız ve İtalyanların Türkiye üzerinde adli ve ekonomik çıkarlarını devam ettirmek istemesi ve bu hususta direnmesi yüzünden 4 Şubat 1923’te kesildi. Bu durum karşısında İsmet Paşa ve beraberindeki Türk Heyeti yurda dönmeye karar vererek, 7 Şubat 1923’te Lozan’dan ayrıldı. İsmet Paşa Bükreş-Köstence yolunu kullanarak Türkiye’ye gelmek istediğinden heyeti Köstence’de karşılayıp getirmek üzere, TBMM Hükümeti tarafından Gülcemal Vapuru tahsis edildi. Lozan Konferansı’ndaki son gelişmeleri İsmet Paşa’nın bizzat kendisinden öğrenmek isteyen İstanbul basınından on gazeteci de bu yolculuğa katıldı. Ancak mevsimin kış, yolların karla kaplı olması yüzünden heyet, tahmin edilemeyen bir gecikmeyle Köstence’ye ulaştı. Vapurda on gazeteci arasında bulunan Tevhid-i Efkâr Gazetesi sahibi ve başyazarı Velid Bey, Köstence yolculuğunu ve burada geçen altı günlük bekleyişi nihayet İsmet Paşa ile dönüş yolunda gerçekleşen görüşme ve izlenimlerini kaleme aldı. Gazeteci gözüyle dönemin hassasiyetini ortaya koyan bu notlar, Türkiye’nin istikbalinden sorumlu bir devlet adamı olarak İsmet Paşa’nın şahsiyetinde Lozan siyasetinin bir değerlendirmesidir.

Anahtar Kelimeler: