Özet:

Kripto para piyasası son on yıllık dönemde sürekli büyüme içerisindedir. Kripto paraların piyasa değeri 216 milyar dolar ve günlük işlem hacimleri 154 milyar dolardır. Sayıları 5 bini geçen kripto paralar içinde %64’lük piyasa payıyla Bitcoin başı çekmektedir. Her ne kadar işlem hacmi belli bir büyüklüğe ulaşsa da piyasa ile ilgili bilinmezlikler yatırımcılar için kafa karışıklığına neden olmaktadır. Bilinmezliklerin ortadan kaldırılması için bu konuda akademik çalışmalar yapılması gerektiği düşünülmektedir. Bu amaçla, bu araştırmada piyasada önemli büyüklüğe sahip kripto paralar çeşitli kriterlere göre kümelenmiştir. Araştırma piyasa değerine göre en büyük ve verilerine ulaşılabilen 17 kripto para ile gerçekleştirilmiştir. Tüm kripto paralar için verilerin ulaşılabildiği en geniş tarih aralığı analize dahil edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda 20 Haziran 2019 ile 02 Nisan 2020 tarihleri arasındaki günlük veriler kullanılmıştır. Kümeleme kriteri olarak kripto paraların adres sayıları, piyasa değerleri, fiyatları, getirileri, arz miktarı, işlem sayısı, işlem hacmi ve volatiliteleri kullanılmıştır. WEKA programında kümeleme analizinin gerçekleştirilebilmesi için bağımsız değişenlerin bu tarih aralığındaki ortalamaları alınmıştır. Analiz gerçekleştirilirken veriler tüm veri seti, korona öncesi ve korona sonrası şeklinde 3 döneme ayrılmıştır. Böylece korona virüs döneminde kripto para piyasasında yapısal değişimlerin olup olmadığı gözlemlenmiştir. Kümeleme analizi yapılırken, hiyerarşik kümeleme algoritmalarından Ward, Tam Bağlantı ve Tek Bağlantı teknikleri kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına bakıldığında tüm algoritmalar tüm dönemlerde Bitcoin’i diğer kripto paralardan ayrı kümelemiştir. Çok belirgin bir bitcoin, altcoin ayrımı yapılmıştır. Yine üç algoritmaya göre; Korona virüs öncesi ve Korona sonrası dönemlerde kümeleme sonuçlarında önemli bir fark yoktur. Üç algoritmada genel itibarıyla benzer sonuçlar vermiştir.

Anahtar Kelimeler: