Abstract:

Bir milletin tarihi mücadelesini anlatan destanlar, sosyolojik bir düzlemde inşa edilmiş olabileceği gibi, aynı zamanda dinî bir mahiyet de taşıyabilirler. Maddi ve manevî kültürün yansımaları okunabilecek olan bu eserler, şüphesiz ortaya çıktıkları toplumun topkeyün bir tezahürüdür. Bu yönüyle Türk anlatı geleneği oldukça geniş bir yayılım alanına sahip olmakla birlikte, söz konusu türün de yoğun olarak yaşadığı bir yapıya sahiptir. İşbu nedenle Türk destanları, farklı Türk topluluklarının yeniden inşa sürecini ele alan birer anlatı olarak aktarıcı görevi üstlenirler. Tam bu noktada bir Türk dilli Sibirya halkı destanı olan Maaday-Kara ile Anadolu’da ortaya çıkmış bir destan olarak Battal Gazi Destanı’ndan söz etmek yerindedir. Nitekim her iki destan da -biri arkaik olmak üzere- destana ilişkin vasıfları içermekle birlikte, etrafında şekillendikleri ana temalar farklıdır. Bu nedenle Altay Türkleri Destanı Maaday-Kara ile, Anadolu Türkleri Destanı olan Battal Gazi Destanı arasında mukayeseli bir analiz yapılacaktır. Bu çalışmada amaçlanan, her iki destanı da, zaman, mekan, olay ve kişiler açısından mukayese ederek, bunların hangi amaçlara hizmet ettikleri, yapıları, örgü ve işleyiş biçimleri ele alınacaktır.

Keywords: