Özet:

19. yüzyılın ikinci yarısında millî birliğini sağlayan İtalya, 1815 Viyana Kongresi’nin Avrupa siyasetinde ortaya çıkardığı güçler dengesi içinde kendisine bir yer edinmeye ve aynı zamanda diğer büyük güçlerin sömürgecilik faaliyetlerinden geri kalmamaya gayret göstermiştir. Bu minvalde ilk hedefi, 1789 Fransız İhtilâli ile yayılan milliyetçilik akımlarının olumsuz etkileri karşısında istikbâlini tehdit eden sorunlarla mücadele eden ve bu sorunlara çözüm arayışı içinde olan ‘hasta adam’ Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki toprakları olmuştur. Geçmişten itibaren elde etmek istediği Trablusgarp için Avrupa’nın diğer büyük güçleri arasında son derece yoğun ve gizli bir diplomatik çaba sarf eden İtalya, Osmanlı Devleti’nin bu durumundan istifade ederek amacına ulaşmıştır. Önce Fransa ve İngiltere son olarak da İtalya’nın Afrika’nın kuzeyindeki Osmanlı topraklarını almaları ile birlikte 16.yüzyıldan itibaren bu toprakların mâliki olan Osmanlı Devleti’nin Afrika’daki varlığı sona ermiştir. Yürüttüğü açık ve gizli diplomatik faaliyetler ile sürecin kendi lehine olgunlaşmasını başarıyla sağlayan İtalya, Osmanlı Devleti’nin bu faaliyetlerden bîhaberliği ve içinde bulunduğu durumun bîçareliği karşısında sadece Trablusgarp’ı elde etmekle kalmamış özellikle günümüze kadar uzanan bir sorun niteliği taşıyan Ege Denizi’ndeki adaların akıbeti gibi stratejik konularda da söz sahibi olmayı başarmıştır. Osmanlı Devleti ise Afrika’daki varlığına son veren Trablusgarp Savaşı’nın ardından gerçekleşen Balkan Savaşları ile Balkanlardan, I. Dünya Savaşı sonucunda ise tarih sahnesinden çekilmek zorunda kalmıştır.

Anahtar Kelimeler: