Özet:

Akarsu yatağında herhangi bir nedenle oluşmuş eğim kırığından suyun düşmesiyle meydana gelen yerşekillerine şelale denir. Bu yerşekilleri hidro-jeomorfolojik anlamdaki öneminin dışında turizm bakımından da ilgi çekici doğal oluşumlardır. Bu çalışmada, Türkiye’nin literatüre kazandırılmış dikkate değer şelalelerinin tanıtılması ve turizm bakımından öneminin ortaya konması amaçlanmıştır. Türkiye Coğrafya literatüründe çok farklı şekillerde adlandırılan ilgili yerşekli bu çalışmada WWD veri tabanındaki karşılığı olan “waterfall” terimi esas alınarak sadece “şelale” şeklinde isimlendirilmiştir. Bu çalışma, öncelikle Türkiye şelalelerinin turizm açısından öneminin vurgulanması kapsamında yapılan öncü bir araştırma olmasının yanında tanıtım ve planlama faaliyetleri bakımından da önemlidir. Ayrıca elde edilen bulgular ve sonuçlar, konu hakkında kuramsal çalışmalara ve hipotezlerin geliştirilmesine yardımcı olabileceği gibi bu konuda çalışacak bilim insanlarına da bir kaynak teşkil edebilecektir. Yöntem bilimsel açıdan bir literatür değerlendirme araştırması olan bu çalışmada, Türkiye şaleleri kapsamında yapılmış coğrafi araştırmalar detaylı bir şekilde incelenmiş ve elde edilen veriler toplu bir bakış açısıyla tarihsel ve eleştirel bağlamda analiz edilmiştir. Son aşamada elde edilen veriler SWOT analiziyle değerlendirilmiş ve yeni bir bakış açısı geliştirilerek çeşitli öneriler sunulmuştur. Çalışma sonucunda Türkiye’nin doğal ortam özelliklerinin çok sayıda şelalenin oluşmasına imkân sağlayan bir potansiyele sahip olduğu anlaşılmıştır. Ancak bu şelaleler konusunda yapılan araştırmaların yetersiz olduğu belirlenmiştir. Türkiye şelalelerinde turizm bakımından planlama, tanıtım ve araştırma yetersizliği olmak üzere üç temel sorun tespit edilmiştir. Bu bağlamda konu hakkında öncelikli olarak kayıtlara geçmiş şelaleler üzerinde sürdürülebilir çerçevede planlama ve tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilmelidir. Bu faaliyetlerle koordineli bir şekilde daha detaylı araştırma çalışmaları da yapılmalıdır. Ayrıca turizm potansiyeli taşımasına rağmen literatüre kazandırılmamış bu tür yeni doğal oluşumların da araştırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: