Özet:

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28. maddesi uyarınca, doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden yabancıların (mavi kart sahibi yabancılar), söz konusu hükümde öngörülen istisnalar haricinde, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam etmeleri, bu kişilerin, Türk mahkemeleri önünde tarafı oldukları kişi hallerine ilişkin uyuşmazlıklarda, milletlerarası usul hukuku ve kanunlar ihtilafı hukukuna ilişkin bazı tartışmaları gündeme getirmektedir. Bu kapsamda, mavi kart sahibi yabancıların, belirli istisnalar haricinde Türk vatandaşları ile aynı statüde oldukları düşüncesinden hareketle, doktrinde ve yargı kararlarında, kişi hallerine ilişkin uyuşmazlıklarda milletlerarası yetkinin, MÖHUK’ un Türk vatandaşlığına bağlı yetki tesisi öngören 41. maddesi uyarınca belirlenip belirlenemeyeceği bu kişilerin Türk mahkemelerinde açacakları davalarda “yabancı” statüsüne bağlı bir teminat yükümlülükleri olup olmayacağı ve adli yardımdan faydalanabilmelerinin “karşılıklılık” koşuluna bağlı olup olmadığı tartışılmaktadır. Diğer taraftan, söz konusu uyuşmazlıklarda uygulanacak hukukun vatandaşlık esasına göre belirlendiği hallerde, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmanın, yabancı statüsünü ortadan kaldırıp kaldırmayacağı ve bu bağlamda, milli hukuk olarak Türk hukukunun uygulanıp uygulanamayacağı meselesi gündeme gelmektedir. Söz konusu tartışmalar, mavi kart sahiplerinin yanı sıra, kanunda öngörülen istisnalar haricinde Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanan diğer özel statülü yabancılar bakımından da geçerlidir. Bu makalede, söz konusu meseleler, sırasıyla değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: