Özet:

Bu çalışmada öncelikle coğrafya, ekonomi ve sosyoloji disiplini altında gruplandırılan uluslararası göç teorileri incelenmiş ve bu teorilerde göç hareketlerinin tek bir boyutunun, teorinin bulunduğu disiplin çerçevesinde analiz edildiği görülmüştür. Daha sonra uluslararası göç teorilerinde yaşanan dönüşümle birlikte göçün çok boyutlu ve disiplinlerarası incelenmesi gerektiği düşüncesinin ön plana çıktığı gözlemlenmiştir. Çalışmada, göç hareketlerinin süreç olarak incelenmesi gerektiği ve analizinin sürece yönelik sorularla yapılması gerektiği düşüncesi benimsenmiştir. Ayrıca 1980 sonrası Türkiye'ye yönelik üç kitlesel göç hareketini analiz etmek amacıyla, kitlesel göçün kaynak ülkede yaşanan hangi gelişmeler neticesinde gerçekleştiği, Türkiye’nin neden tercih edildiği, Türkiye’nin göç hareketlerine karşı nasıl bir politika geliştirdiği ve bu politikaları şekillendiren etmenlerin neler olduğu sorularına cevap aranmıştır. Bu bağlamda 1980 sonrası Türkiye’ye yönelen üç kitlesel göç hareketiyle ilgili literatür taraması yapılmış ve politika belgeleri incelenmiştir. Üç örnek olayın analizinden elde edilen sonuçlar, uluslararası göç hareketlerinin gelişiminin kaynak ve ev sahibi/hedef ülkeden bağımsız olmadığı; göçe verilen tepkide tek bir unsurun belirleyici olmadığı; ekonomi, güvenlik, sosyo-kültürel yapı, siyaset, konjonktür gibi birçok unsurun ve aktörün göçe karşı geliştirilen politikada etkili olduğu ve göç hareketlerinin dinamik bir süreç olarak geriye doğru da gerçekleşebileceği şeklindedir. Ayrıca kaynak ve ev sahibi/hedef ülkelerde oluşan koşulların göçün devamının hangi yönde gerçekleşeceğinde belirleyici olduğu sonucuna da ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: