Özet:

Coğrafi konumu gereği Rusya-Avrupa arasında stratejik bir öneme sahip olan ve 46 milyon nüfusun yaklaşık %22 Rus olan Ukrayna 1991 yıllında bağımsızlığını ilan etmiştir. Ukrayna’nın 2004 yılında itibaren NATO ve Avrupa Birliği’ne yakın siyaset izlemesi Rusya tarafında sert bir tepkiyle karşılanmıştır. Bu rağmen iki ülke ekonomik ilişkilerini devam ettirmiş ve Rus doğalgazının Avrupa’ya transferi Ukrayna üzerinden sağlanmıştır. 2014 yılında ise Rusya, tarihi ve stratejik bir öneme sahip olan Kırım’ı ilhak etmesi Ukrayna’ya yönelik ilk işgali kabul edilmiş ve 921.000'den fazla kişi yerinden edilmiştir. Yakın dönemde de ise Rusya devlet başkanı Vladimir Putin savaş yanlısı politika izlemesi Şubat 2022’de büyük bir savaşın yaşanmasına neden olmuştur. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Oleksandroviç Zelenski ise savaşın çıkmaması için büyük uğraşlar vermiş ve savaş başladıktan sonra ise ülkede kaçmak yerine kalıp direnmeyi seçmiştir. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne göre 24 Şubat 2022’den 4 Ekim 2022 tarihine kadar toplam 13,736,198 Ukraynalı savaş nedeniyle yerinden edilmiş ve Avrupa kıtasında mülteci olmuştur. Avrupa kıtası bu savaş ile II. Dünya Savaşı’ndan beri en büyük mülteci krizine maruz kalmıştır. Avrupa Birliği’ne üye devletlere sığınan Ukraynalı mülteciler Avrupa Birliği tarafından 4 Mart 2022 yılında kabul edilen geçici koruma kapsamında değerlendirilirken diğer ülkelere göç edenler Ukraynalılar ise 1951 Cenevre Mülteci Sözleşmesi kapsamında mülteci olarak kabul edilmiştir. Ukrayna krizi aynı zamanda da küresel iş birliğinin ve 1951 Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme’nin kitlesel mülteci krizlerine cevap vermekten de ne kadar yetersiz olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: