Özet:

Küreselleşme süreci, yoğun finans hareketleri, yeni üretim ilişkileri ve bunlara bağlı olarak yeniden oluşan bir toplumsal katmanlaşmaya yol açmıştır. Bu makro ölçekli dönüşüm, yalnızca insan ilişkileri ve değerleri değil, zaman ve mekân ölçülerini de biçimlemiştir. Kentsel mekân, bu nedenle aynı zamanda küresel ekonominin simgesel alanı haline gelmiştir. Kentlerin dünya ölçeğinde geçirmekte olduğu dönüşüm süreci, mekânın, yeni küresel aktörlerinin güç paylaşımının simgesel bir ifadesidir. Ancak mekânın yeniden örgütlenmesi, sanayi kapitalizminin gerektirdiği kamusallık kavramının dışında gelişmektedir. Ayrıca geleneksel ilişki biçimleri de tasfiye olmakta, yerlerini kapalı toplumsallaşma mekânlarına bırakmaktadırlar. İletişim ve enformasyon teknolojisinin hızlı gelişimi, bireylerin doğrudan kullanıcı haline gelmesine, bununla birlikte gözetim sürecinin de gönüllü aktörleri haline gelmelerine yol açmaktadır. Kentsel mekânın dönüşümünde bu gönüllülük esası önemli bir rol oynamaktadır. Buna göre, sanayi kapitalizmine özgü merkezi ve tek yönlü gözetimin yerini ağ tipi bir gözetim almaktadır. Panoptik gözetimin araçları kapatma kurumları idiyse, ağ ipi gözetimin kurumları gönüllü kapanma sahalarıdır. Kent, bu bağlamda, üç ana tip kapanma sahasının git gide genişlemesiyle yeniden biçimlenmektedir: Kapalı yaşam alanları (siteler), kapalı işyerleri (plazalar), alış-veriş merkezleri (AVM). Yeni ekonominin aktörleri, bu üçlü yaşam dünyasıyla en çok bütünleşenlerdir. Ancak kapanma sahalarının gelişmesi, kentin nüfusunun önemli bir kısmını içermeyi hedeflemektedir. Üç kapanma sahasını birbirlerine bağlayan üç temel teknolojik gereçtir: Cep telefonu, kredi kartı ve otomobil. Böylece üç kapanma sahası ve üç temel bağlayıcı teknolojik unsurla, sanayi-sonrası kent, aşamalı olarak daha fazla dolaylı ve steril temas kurulan bir deneyime dönüşmektedir. anahtar kelimeler: tüketim, sanayi-sonrası kent, alış-veriş merkezleri, beyaz yakalı çalışanlar, İstanbul, kredi kartı, cep telefonu, otomobil, soylulaştırma

Anahtar Kelimeler: