Görüntüleme
8
İndirme
1
Bu çalışma, bilimsel tefsir denince akla ilk gelen isimlerden biri olan meşhur âlim “Şerefüddîn İbn Ebi’l-Fadl el-Mursî” hakkında bir incelemeyi içermektedir. İslami kaynaklarda pek çok faziletinden bahsedilen ve kendisine son derece büyük bir önem atfedilen Mursî hakkında maalesef detaylı biyografik bilgi bulunmamaktadır. Buna karşın özellikle tarih, tabakât ve terâcim türü eserlerde çeşitli kısa bilgiler yer almaktadır. Dolayısıyla bu makalede imkânlar nispetinde ilgili literatürün taranması suretiyle mevcut bilgiler bir araya toplanmış ve bütüncül bir bakışla birleştirilmeye çalışılmıştır. Özetle 569 yahut 570’te Endülüs/Mursiye’de doğan müellif, ilim serüvenine çocuk yaşta kendi memleketinde başlamış daha sonra Mağrib bölgesinde ileri seviyede ilim tahsiline devam etmiştir. Hicrî 603 tarihinde, 33-34 yaşlarında iken Mağrib’in en doğusu olan Mısır’a geçmiş bundan sonraki hayatının neredeyse tamamı seyahatlerle özellikle hadîs üstadlarından icâzetler almak, ilmî müzâkerelerde bulunmak, ilim ehlinden istifâde etmek ve ders verip öğrenci yetiştirmekle geçmiştir. Hemedan, Nişabur, Horasan, Isfahan, Şâhican (Bugünkü İran), Herat (Bugünkü Afganistan) ve Merv (Bugünkü Türkmenistan) gibi merkezlere uzun yıllar süren yolculuklar yapan ve buralarda özellikle hadîs tahsil eden Mursî’nin hayatının büyük bölümü ise Mısır-Şam-Irak-Hicaz ekseninde geçmiştir. Aynı zamanda meşhur Bağdat Nizamiye Medresesi’nde müderrislik yapan bu zât, pek çok meşhur âlime öğrencilik ve yine pek çok meşhur âlime üstadlık etmiştir. Hatta bunlar arasında hanım âlimeler de bulunmaktadır. Endülüslü olması itibarıyla Malikî olan Mursî’nin daha sonra Şafiî mezhebini benimsediği anlaşılmaktadır. Başta tefsir ve hadîs olmak üzere, fıkıh, usûlü’l-fıkıh, usûlü’d-dîn, kıraat, belağat, nahiv, Arap Edebiyatı ve şiir gibi alanlarda son derece yetkin olduğu ve eserler telif ettiği anlaşılmaktadır. Ona izâfe edilen diğer eserler gibi 20 cilt olduğu belirtilen “Reyyü’z-Zam’ân fî Tefsîri’l-Kur’ân” adlı eseri de günümüze ulaşmamıştır. Dahası bu tefsirin bir parçası olduğundan söz edilen küçük çaplı bir yazmanın da ona aidiyeti net görünmemektedir. Klasik dönem müfessirleri içinde Mursî’nin bahsi geçen tefsirine yapılan atıflara sadece Ebû Hayyân’ın el-Bahru’l-Muhît’inde rastlanmaktadır. Bu durum eserin daha ziyade Endülüs bölgesinde mütedâvil olduğuna ve diğer coğrafyalarda pek yaygınlık kazanmadığına işâret eder gibidir. Öte yandan Süyûtî’nin el-İtkân’da verdiği bilgilere göre Mursî bilimsel tefsirin öncülerinden olup bütün ilimlerin Kur’ân’da mevcut olduğu kanaatindedir. Mursî’nin bilimsel tefsirle olan ilişkisi konusunda referans kaynağı Süyûtî’nin verdiği bu bilgilerdir. Ebû Hayyân’ın el-Bahru’l-Muhît’te Mursî’ye yaptığı otuzdan fazla atıfta ise onun bilimsel tefsirle olan irtibatını teyit eden bir örneğe rastlanmamaktadır. İlginçtir ki bu makalede arz etmeye çalıştığımız mevcut bilgiler ışığında Mursî’nin müfessirlik, fakîhlik, kelamcılık ve dilcilik yönlerinden ziyade muhaddislik yönünün ağır basıyor olduğu anlaşılmıştır. Nitekim yaptığımız literatür taraması neticesinde en çok vurgulanan şey Mursî’nin hadîs dinlediği üstadları ve ondan hadîs tahsil eden öğrencileri ekseninde kendisini göstermektedir. Yani o aynı zamanda büyük bir muhaddistir. Seyyah-bilgin diye tanımlayabileceğimiz bu büyük âlim, hicrî 655 yılında, yine bir seyahat esnasında Mısır’dan Şam’a giderken yolda vefat etmiştir.
This study includes an examination about the scholar “Sharaf al-Din Ibn Abi'l-Fadl al-Mursī” one of the prominent names that come to mind when discussing scientific exegesis (التفسير العلمي). Regrettably, there is a lack of detailed biographical information about Mursī, despite the numerous virtues mentioned about him in Islamic sources and the immense importance attributed to him. Nevertheless, various brief pieces of information can be found in historical, tabaqat and tarajeem-type works, especially regarding his life. Therefore, in this article, available information has been gathered and integrated with a comprehensive perspective through an exploration of relevant literature resources. Mursī was born in 569 or 570 in Andalusia/Mursiya, initiated his journey of knowledge in his hometown at a young age. Later, he continued advanced studies in the Maghreb region. In 603 Hijri, when he was 33-34 years old, he went to Egypt, the easternmost part of the Maghreb; Almost all of his subsequent life was spent traveling. During these travels, he received ijazah from hadith scholars, held scientific discussions, benefited from scientific mans, and gave lectures and trained students. Mursī, who traveled for long years to scientific centers such as Hamadan, Nishapur, Khorasan, Isfahan, Shahijan (Today's Iran), Herat (Today's Afghanistan) and Merv (Today's Turkmenistan) and especially studied hadith there are; spent most of his life in Egypt, Damascus, Iraq and Hejaz axis. Mursī who also worked as a proffessor (mudarris) at the famous Nizamiye Madrasa in Baghdad; Throughout his life, he was a student of many famous scholars and a master of many other famous scholars. There are even female scholars among them. Initially belonging to the Maliki madhhab due to his Andalusian background, it is understood that Mursī later adopted of the Shafiʻi madhhab. It is understood that he is extremely competent and has written works in fields such as firstly tafsir and hadith, next fiqh, usul al-fiqh, usul al-din, qiraah, balagha, nahw (syntax of Arabic), Arabic literature and Arab poetry. Like other works attributed to him, his work “Rayy al-Ẓam'ān fī Tafsīr al-Qur'ān”, which is stated to be in 20 volumes, has not survived to the present day. Moreover, it is not clear whether a small-scale manuscript, which is said to be a part of this tafsir, belongs to it. Among the mufassirs of the classical period, references to Mursī’s mentioned tafsir can only be found in Abu Hayyan's al-Bahr al-Muhit. This situation seems to indicate that the work is mostly known in the Andalusia region and that it has not become widespread in other geographies. On the other hand, according to the information given by Suyuti in el-Itqan, Mursī is one of the pioneers of scientific tafsir and believes that all sciences are present in the Quran. This information provided by Suyuti is the reference source regarding Mursī's relationship with scientific tafsir. Among the more than thirty references Abu Hayyan made to Mursī in al-Bahr al-Muhit, there is no example confirming her connection with scientific tafsir. Interestingly, in the light of the available information we tried to present in this article; It has been understood that Mursī's hadith side predominates rather than his tafsir, fiqh, aqaid and linguist aspects. As a matter of fact, as a result of our literature review, the most emphasized thing is the scholars from whom Mursī learning hadith and the students who learned hadith from him. So he is at the same time a great muhaddith. Mursī, the great scholar, whom we can describe as a traveler-scholar, died on way from Egypt to Damascus during a travel in 655 Hijri.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
