Abstract:

Bu araştırma, Hz. Yusuf’un kıssası örnekleminde Mahmud Derviş'in şiirlerinde kullanılan Kur'an kıssalarını ele almaktadır. Çalışmada, kıssanın Mahmud Derviş'in şiirindeki etkisi, Kur'an üslubunun bu şiire ne ölçüde yansıdığı ve şairin okuyucuya aktarmayı amaçladığı manalar da gösterilecektir. Bu münasebetle, araştırmamız şu sorulara cevap verecektir: Kur'an kıssasının modern şiirdeki varlığından kaynaklanan estetik yönler nasıl oluşmuştur? Bu varlığın boyutları nelerdir? Kur'an kıssaları modern şiirdeki anlam yoğunluğuna ne ölçüde katkıda bulunmuştur? Araştırmamızda hermeneutik yöntemini kullanılacaktır. Filistin şiiri, çeşitli nedenlerden dolayı Kur’an'dan etkilenmiştir: birincisi, Kur’an’ın manzum metinlerini zenginleştiren anlamlı ayetlerle dolu edebi bir kaynak olması; ikincisi bu şiir türü insan ruhunun gerçekliğini tüm ayrıntılarıyla yansıttığı için Kur'an kıssalarında yer alan olayları teşhis eden bir imge olmasıdır. Üçüncüsü ise; bir hafıza ve kimlik olarak, Müslüman Arap’ı dininden, tarihinden ve mirasından mahrum bırakmaya çalışan şiddetli Siyonist saldırı karşısında yukarıdaki nedenlerden dolayı, Filistinli şairlerin çoğunun, Kur'an-ı Kerim'den esinlenirken iki temel olguya dayandıklarını görünmektedir. Bu nedenlerden dolayı, Filistinli şairlerin çoğunun Kur'an-ı Kerim'den ilham alan işaretleri kullanırken iki temel olguya dayandıklarını görünmektedir: Birincisi, Kur'an dili ve içeriği ile bir bağdaştırmaya gidilerek şiirsel ürünün bütünüyle semantik hâle gelmesi sağlanmaktadır. Böylece insanın Rabbiyle ilişkileri çizilerek onun, ilahi yasaların öğretilerini takip etmesi mümkün kılınmaktadır. İkincisi, Filistin şiirinin iyilik ve özgürlüğe dayanmasıdır. Bu tür şiirlerde dinî kaynaklar kullanılmaktadır. Filistin şiirlerinde göz ardı edilemeyecek ölçüde Kur'an-ı Kerim’den alıntılar yapılmıştır; çünkü Filistin'in işgal meselesi siyasi bir meseleden ziyade dinî bir meseledir. Bu nedenle Mahmud Derviş gibi önde gelen modern şairlerin şiirlerine güzel anlamları katmak maksadıyla Kur’an’dan iktibas yaptıkları açıkça görülmektedir. Bahsi geçen şair, manzum metinlerini, edebi ve eleştirel düzeyde büyük ilgi görmesini sağlayan dikkat çekici ve farklı üslup ve dil kalıplarıyla zenginleştirmiştir. Bu; insanlığı, vatanseverliği, milliyetçiliği, duygusallığı ve şiirsel deneyiminin zenginliğinden kaynaklanmaktadır. Yine yenilik getirme, fikrine, amacına ve sanatına uyan yeni her şeyi icat etme yeteneğine sahip olmasının da etkisi vardır. Şiirsel yeniliklerinden biri, Filistin davasına hizmet etmek ve onu duyurmak için şiirlerinde Hz. Yusuf'un kıssasını kullanabilmesidir. Hz. Yusuf'un kıssası, Kur'an-ı Kerim'de bir surede tamamıyla zikredilen en önemli kıssalardan biridir. Hz. Yusuf'un hayatındaki en önemli dönüm noktaları, yaşadığı dönüşümleri, karşılaştığı imtihan ve sıkıntı türlerini ve bunlarla yüzleşme yöntemini ele almıştır. Şair, Yusuf Suresi aracılığıyla okuyucuya mesaj vermeyi önemsemiştir. Araştırmamız bir giriş, iki bölüm ve sonuç kısımlardan oluşmaktadır. Araştırmamızın sonucunda şair Mahmud Derviş'in, Filistin halkının yaşamını etkileyen trajedi ve üzüntüleri şiirlerinde yansıttığı tespit edilmiştir. Hz. Yusuf’un imajını kullanmanın şiirsel metne deneyimi zenginleştiren estetik bir boyut kazandırdığı ve okuyucuyu şiirsel metnin gizemlerini okumaya teşvik ettiği anlaşılmaktadır. Derviş'in şiirinde somutlaşan "vizyon", yani güvenli bir gelecek arayışı olan Filistin rüyası, geri dönüşün ve egemenliğin kaçınılmazlığına olan inanç, "Derviş"in rüyasına giden bir yol bulması, rüya ve vizyon kelimelerinin birçok yerde tekrarlanması, bu tekrarın kendiliğinden olması, geçmişe odaklanarak Filistin halkının bugünü ve geleceğe yönelimini yükseltmektedir.

Keywords: