Özet:

Alkış ve dilekler, sözlü geleneğimizin yaygınlaşmasında önemli bir yere sahiptir. Türk-Türkmen düğünlerinin her aşamasında çeşitli ritüeller sergilenmiş ve alkışlar söylenmiştir. Alkışlar, toplumun kültür birikimini, değer yargılarını, inançlarını yansıtan; özgün, etkileyici, söyleyene ve söyletene huzur veren kalıp sözlerdir. Bu sözler, birey-topluluk arasında sağlıklı bir iletişimin kurulmasını sağlar. Türk-Türkmen kültüründe düğün törenleri, bir ritüel bütünlüğü içerisinde ve alkışlar eşliliğinde gerçekleştirilir. Alkışlar genellikle gelin-damatın anne-babası, akrabaları ve misafirler tarafından söylenir. Toy denildiğinde, Türkmenistan’da düğün akla gelir. Türkmen toyları (evlilik, beşik, diş, ak toy ve kalpak) beşe ayrılır. Bu çalışmanın amacı: Türk-Türkmen kültüründe evlilik öncesi ve sonrasıyla ilgili oluşmuş inançların, ritüellerin ve söylenilen alkışların yazılı kaynaklardan ve derleme çalışmalarından alınarak, kullanım yerlerine göre tasnif edilmesi ve incelenmesidir. Bu çalışmanın birinci bölümünde; 45 alkış-dilek tespit edilmiş ve 5 bölümde incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise; 95 civarında alkış-dilek tespit edilmiş ve 9 bölümde incelenerek açıklanmıştır. Bu çalışmada, Türkmen-Türk düğünlerinde söylenen150 civarındaki alkış-dilek örnekleriyle açıklanmış ve geliştirdiğimiz tasnif ile kendi içinde sınıflandırılarak yeni bulgulara ulaşılmış ve çözümlenmiştir. Çalışma betimsel, tanımlayıcı, örneklendirici ve açıklayıcı niteliktedir.

Anahtar Kelimeler: